ماستیت گرانولوماتوز، علائم و روش های درمان آن

تعریف ماستیت گرانولوماتوز
ماستیت گرانولوماتوز (Granulomatous Mastitis) یا روماتیسم پستان یکی از بیماریهای نادر و خوش خیم سینه است که بیشتر در میان زنان جوان و بارور مشاهده میشود. درد، تورم، قرمزی، توده و التهاب از جمله علائم این بیماری نادر و غیرسرطانی است که در تشخیص آن میتوانند بسیار کمککننده باشند. هنوز علت بروز این بیماری شناسایی نشده است اما بیشتر در میان زنان بارور و کسانی که دوره شیردهی را پست سر گذاشتهاند مشاهده میشود. واکنش التهابی خود ایمنی، عفونتهای باکتریایی، تغییرات هورمونی، واکنشهای آلرژیک و انسداد مجاری شیر از جمله عواملی هستند که میتوانند موجبات بروز این بیماری را فراهم کنند. در این مقاله قصد داریم شما را با علل، روشهای تشخیص، روشهای درمان و هم چنین نکات مراقبتی در مورد این بیماری آشنا کنیم تا به کنترل و درمان این بیماری کمک کنیم.

علل ایجاد روماتیسم پستان
همانطور که گفته شد بیماری ماستیت گرانولوماتوز یکی از بیماریهای نادر است که اطلاعات زیادی در مورد آن در دسترس نیست و علت اصلی بروز آن نیز ناشناخته است. با این حال برخی عوامل میتوانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند از جمله:
- شیردادن به نوزاد
- تغییرات هورمونی
- واکنشهای آلرژیک بدن به داروها
- واکنش خود ایمنی
- عفونتهای باکتریایی
- ژنتیک
چه کسانی در معرض ابتلا به ماستیت گرانولوماتوز قرار دارند؟
کسانی که در معرض ابتلا به ماستیت گرانولوماتوز قرار دارند اغلب دارای شرایط و ویژگیهای مشخصی هستند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
- زنان جوان و میانسالی که در سنین باروری قرار دارند.
- زنانی که دوران شیردهی را سپری میکنند.
- کسانی که با بیماریهای خودایمنی دست و پنجه نرم میکنند.
- کسانی که در معرض تغییرات هورمونی قرار دارند.
- زنانی که از آلرژیها یا عفونتهای مزمن رنج میبرند.
- کسانی که سابقه عفونتهای باکتریایی یا قارچی در بافت پستان دارند.

ماستیت گرانولوماتوز بیشتر در چه سنی اتفاق می افتد؟
میزان شیوع ماستیت شیردهی
علائم ماستیت گرانولوماتوز
بیماری ماستیت گرانولوماتوز میتواند علائم گوناگونی داشته باشد که بعضا شبیه برخی بیماریهای دیگر هستند. شایعترین علائم این بیماری شامل موارد زیر میشود:
- درد
- تورم
- قرمزی
- التهاب
- وجود تودههای سفت و قابل لمس
- حساسیت
- ترشحات نوک سینه
- تب
- خستگی
- ناراحتی
- تغییر رنگ پوست در ناحیه سینه

راه های تشخیص ماستیت گرانولوماتوز
تشخیص بیماری ماستیت گرانولوماتوز به روشهای مختلف و با استفاده ار ابزارهای گوناگونی انجام میشود. پزشک ابتدا علائم و نشانههای موجود را بررسی میکند و به معاینه فیزیکی پستان میپردازد. سپس برای تشخیص دقیق ممکن است از روشهای زیر استفاده کند:
- ماموگرافی: در این روش، با استفاده از اشعه ایکس، تصویربرداری از بافت پستان انجام میشود که در مقایسه با سونوگرافی، دقت این روش بیشتر است.
- سونوگرافی: در روش سونوگرافی، تصویربرداری با استفاده از امواج اولتراسوند انجام میشود و اطلاعات خوبی در مورد تودههای نامنظم در اختیار پزشک قرار میدهد.
- نمونهبرداری: در صورتی که نتایج بدست آمده از سونوگرافی و ماموگرافی مشکوک باشد پزشک ممکن است بخش کوچکی از بافت سینه را از بدن خارج کند و به آزمایشگاه بفرستد تا به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: ماموگرافی چیست؟
روش های درمان ماستیت گرانولوماتوز
- مصرف داروهای آنتی بیوتیک: در صورت مشاهده کورینه باکتریوم در نمونهبرداری، مصرف آنتی بیوتیک برای از بین بردن این باکتری در دستور کار قرار میگیرد.
- آسپیراسیون: آسپیراسیون برای درمان آبسه سینه بکار میرود که به کمک آن، چرک و عفونت خارج میشود و سپس زخم، پانسمان میشود.
- مصرف داروهای کوتیکواستروئید: گاهی برای درمان ماستیت گرانولوماتوز ممکن است از داروهای کوتیکواستروئید و یا متوترسکات و پردنیزون استفاده شود.
- جراحی: برای درمان ماستیت گرانولوماتوز با استفاده از روش جراحی، ابتدا اندازه توده سینه با استفاده از داروهای استروئیدی کاهش پیدا میکند و سپس آن را خارج میکنند.
مراقبت های ماستیت گرانولوماتوز
رعایت دستورالعملهای پزشک نقش مهمی در کوتاه شدن دوره درمان دارد. مهمترین نکاتی که باید در حین بیماری رعایت شوند عبارتند از:
- متوقف نکردن شیردهی به نوزاد
- استفاده از کمپرس گرم برای کاهش درد
- شستن ناحیه موردنظر با آب و صابون
- استفاده از سوتینهای نخی
- مصرف آب به اندازه کافی
- تخلیه کامل شیر از پستان بعد از اتمام فرایند شیردهی به نوزاد
- اجتناب از مصرف سیگار و دخانیات

آیا ماستیت گرانولوماتوز می تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد؟
خیر، ماستیت گرانولوماتوز یک بیماری نادر و خوشخیم التهابی پستان است که بر اساس مطالعات اخیر، هیچ ارتباط مستقیمی با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان ندارد. با این حال، علائم بالینی آن مانند وجود توده، التهاب و ترشح، ممکن است بسیار شبیه به سرطان پستان باشد. بنابراین، برای اطمینان از خوشخیم بودن ضایعه، انجام نمونهبرداری (Biopsy) و بررسی پاتولوژیک دقیق ضروری است. به دلیل این شباهتها، تفاوت دقیق بین ماستیت گرانولوماتوز و سرطان پستان تنها توسط پزشک فوق تخصص جراحی پستان امکانپذیر است.
بیشتر بخوانید: سرطان سینه چگونه به وجود می آید؟
سخن پایانی
ماستیت گرانولوماتوز یکی از بیماریهای نادر، خوشخیم و التهابی پستان است که بیشتر در زنان جوان و میانسال، بهویژه پس از دوران شیردهی دیده میشود. با وجود اینکه این بیماری میتواند علائمی مشابه سرطان پستان از جمله وجود توده، التهاب و ترشح ایجاد کند، اما هیچ شواهد علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد این بیماری خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش میدهد. تشخیص دقیق آن از طریق معاینه فیزیکی، تصویربرداری (ماموگرافی و سونوگرافی) و نمونهبرداری امکانپذیر است و درمان آن نیز به شرایط بیمار بستگی دارد و میتواند شامل آنتیبیوتیک، داروهای استروئیدی، آسپیراسیون یا جراحی باشد. رعایت نکات مراقبتی مانند حفظ بهداشت پستان، ادامه شیردهی، مصرف آب کافی و اجتناب از دخانیات نیز در کنترل علائم و بهبود روند درمان بسیار مؤثر است. در نهایت، مراجعه به پزشک فوق تخصص جراحی پستان برای تشخیص و درمان دقیق این بیماری، کلید پیشگیری از عوارض طولانیمدت و بازگشت بیماری خواهد بود.