انواع بیماری های پستان
سینه همچون سایر اندام‌های بدن می‌تواند دستخوش بیماری شود، بیماری سینه را می‌توان در دو نوع خوش خیم و بدخیم دسته بندی کرد. درد پستان یکی از مهمترین شکایات بیماران و شایع‌ترین علت مراجعه آنان به پزشک فلوشیپ فوق‌تخصص بیماری‌های پستان است. کمتر زنی را می‌توان یافت که در دوره زندگی خود درد سینه را تجربه نکرده باشد. برای تشخیص و پیشگیری از بیماری‌های پستان، معاینات و خودآزمایی پستان باید به‌طور روتین و به فاصله کوتاهی بعد از تمام شدن پریود انجام شود.
نحوه ی معاینه ی پستان
در کل معاینه پستان باید به‌طور روتین با لمس عمقی تمام نواحی پستان به‌طور دایره وار یا شعاعی انجام گیرد. این معاینه باید هم در حالت نشسته و هم خوابیده به پشت انجام شود سپس باید به بیمار گفت که عضله پکتورالیس (ماهیچه قفسه سینه) را خم کند تا اگر گودرفتگی یا کشیدگی پوست به سمت داخل وجود دارد معلوم شود. ناحیه آرئول باید حتما از جهت کشیده شدن احتمالی نیپل به داخل یا هر گونه ترشح از آن با فشار دست بررسی شود و در نهایت باید با گذاشتن دست زیر سر، ناحیه زیر بغل همان طرف از نظر بررسی لنف نودهای ناحیه اگزیلا معاینه شود.
بیماری های پستان | انواع بیماری های سینه
انواع بیماری های سینه
بیماری فیبروکیستیک پستان
بیماری فیبروکیستیک پستان در واقع حاصل تغییرات طبیعی پستان‌ها در پاسخ به هورمون‌هاست، این بیماری موجب نگرانی بسیاری از بانوان بخصوص در سنین ۳۵ تا ۵۵ سالگی می‌شود، اما همان طور که گفته شد این تغییرات، طبیعی بوده و در واقع بیماری نیست. این تغییرات در ۱۰ درصد خانم ها دیده می شود و می تواند سابقه این بیماری در بستگان نزدیک وجود داشته باشد.
علائم آن به صورت دردهای دوره‌ای پستان‌ها به خصوص نزدیک به شروع عادت ماهانه همراه با احساس بزرگ شدن پستان‌ها است. این بیماری می‌تواند بدون درد بوده و تنها در معاینه با احساس توده‌های متعدد پستانی تشخیص داده می‌شوند، این توده‌های در سونوگرافی به صورت کیست های متعدد و دو طرفه پستان دیده می‌شوند.
فیبروآدنوما
از بیماری‌های دیگر پستان فیبروآدنوماست که مخصوص سنین پایین تر ۱۵ تا ۳۵ سال است. اغلب به صورت یک توده نرم و متحرک لمس می‌شود، اما می تواند متعدد هم باشد که در سنین پایین (۲۵ سالگی) یافت می‌شوند. این توده‌ها دردناک نیستند و معمولا از ۳ سانتیمتر بزرگ تر نمی‌شوند (اما انواعی هم وجود دارد که بسیار بزرگ می‌شوند). اینها اغلب خود به خود بهبود می یابند و نیاز به درمان ندارند و تنها جهت تشخیص سرطان‌های احتمالی رحم (که تنها در ۴ درصد موارد چنین است) معاینه و سونوگرافی سالانه آن لازم است. در موارد خاص نمونه برداری از این توده‌ها لازم می‌شود.
شیوع درد پستان یا ماستالژی
درد پستان حدوداً در دو سوم زنان در سنین باروری اتفاق می افتد. این دردهای دوره‌ای دو طرفه و در ارتباط با تغییرات فیبروکیستیک پستان هستند. دردهای غیر دوره ای پستان لوکالیزه بوده و ممکن است در ارتباط با یک کیست یا توده مشخص باشند. درد به تنهایی علامت نادری از حضور بیماری‌های بدخیم است. درمان‌های مختلفی برای درد سینه وجود دارد از جمله داروهای ضد التهاب، داروهای مدر یا دیورتیک با دوز کم، دانازول، کاهش دریافت کافئین.
ترشح از نوک پستان
ترشح از نوک پستان (Nipple discharge) با وجود آنکه نسبتاً شایع و در اغلب موارد خوش‌خیم است، باعث ایجاد اضطراب و ترس از سرطان در بین خانم‌ها می‌شود. تخمین میزان واقعی این عارضه در بین زنان امکان پذیر نیست، زیرا همه افراد دچار این عارضه، به پزشک و مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمی‌کنند. به هر حال، در بیش از نیمی از زنان، با فشار به نوک پستان ترشحاتی از مجاری خارج می‌شود. با وجود اینکه بسیاری از خانم های مبتلا به ترشح پستان، دچار سرطان نیستند، ولی احتمال همراهی سرطان پستان با این ترشحات، ارزیابی دقیق این بیماران را ضروری می سازد. خوشبختانه در حدود 95% موارد، ترشحات نوک پستان از یک بیماری خوش خیم است.
انواع ترشحات پستان
ترشحات شیری رنگ پستان
ترشحات شیری رنگ پستان ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی یا شرایط پزشکی مختلف باشد و نیاز به ارزیابی دقیق توسط پزشک دارد. ترشحات شیری معمولا با درمان علت ایجاد کننده آنها، درمان می‌شوند. ولی گاهی بنا به صلاحدید پزشک نیاز به درمان دارویی دارند.
ترشحات خونی نوک پستان
از مهمترین انواع ترشحات پستان که از نظر ارزیابی سرطان اهمیت دارند، ترشحات خونی نوک پستان هستند. البته ترشحات خونی در اغلب موارد به علت بیماری‌های خوش خیم پستان ایجاد می‌شوند، اما بیشتر از سایر انواع ترشحات با سرطان همراه هستند، به همین دلیل نیاز به بررسی دقیق دارند.
ترشحات آبکی پستان
ترشحات آبکی کاملاً شفاف و رقیق هستند و بعد از ترشحات خونی، مهمترین نوع ترشحات هستند که بایستی از نظر ارزیابی سرطان مورد توجه قرار بگیرند و مانند ترشحات خونی بررسی می شوند.
ترشحات چرکی نوک سینه
ترشحات چرکی معمولاً ناشی از عفونت‌ها هستند. ترشحات چرکی در اغلب موارد یک طرفه و همراه با علائم التهاب مانند قرمزی، درد و سفتی پستان هستند. در معاینه معمولاً ترشحات از چند مجرا خارج می‌شوند. عفونت مجاری پستان اغلب در خانم هایی که در حال شیردهی هستند اتفاق می افتد، بنابراین بیشتر در سنین باروری دیده می شوند، ولی در سنین یائسگی هم ممکن است ایجاد شود.
ماستیت سینه
ماستیت در واقع التهاب بافت پستان می‌باشد. به دو گروه عفونی و غیر عفونی تقسیم می شود. ماستیت غیر عفونی ممکن است علامت خطری از سرطان احتمالی باشد. ماستیت مربوط به شیردهی در 2 تا 10 درصد از زنان شیرده بروز کرده و بصورت درد، تب، قرمزی و گرمی پستان مشخص می شود. درمان باید مستقیما بر علیه استافیلوک آرئوس باشد و حتما بیمار مربوطه به ادامه شیردهی تشویق می‌شود.
سرطان سینه، رشد بدخیم سلول‌های سرطانی در بافت پستان است. این سلول های سرطانی توده‌هایی را ایجاد می‌کنند بیشتر در عکس برداری اشعه ایکس قابل مشاهده است. در صورتی که این سلول‌ها به دیگر بافت ها حمله کنند باعث به وجود آمدن سرطان بدخیم سینه می‌شوند. در بیماری سرطان، سلول‌ها به صورت کنترل نشده ای رشد می‌کنند. سرطان سینه یکی از سرطان های شایع در بین زنان است، اما این سرطان در بین مردان نیز دیده می‌شود.
علائم سرطان سینه
- وجود برآمدگی و یا ضخیم شدن سینه و یا زیر بغل
- تغییر اندازه و یا شکل سینه در فرد بالغ
- از نوک سینه، مایعی بریزد که شیر نیست
- تغییر اندازه و شکل نوک سینه
- تغییر رنگ و یا بافت نوک سینه و یا هاله اطراف نوک پستان
پوست سینه دارای فرورفتگی، چروکیدگی و یا جوش باشد.
دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان