بیوپسی سینه

بیوپسی چیست؟

بیوپسی (Biopsy) معاینه‌ای است که شامل برداشتن قطعه‌ای از بافت یا اندام (پوست، کبد، ریه، دیواره روده بزرگ، غده، سینه و…) با استفاده از سوزن یا اسمیر می‌شود. قطعه یا بافت برداشته شده تحت بررسی میکروسکوپی و یا تجزیه و تحلیل بیوشیمیایی برای تشخیص ناهنجاری‌ها یا بیماری‌های مختلف قرار می‌گیرد. بیوپسی همچنین امکان ارزیابی پیشرفت بیماری را در صورت شناخته شدن و تصمیم‌گیری در مورد درمان مناسب می‌دهد.

تقریباً تمام اندام‌های بدن را می‌توان بیوپسی کرد برای اندام‌های مانند کولون، مثانه، سینه دسترسی کم و بیش آسان است. برای پروستات یا روده بزرگ دسترسی بسیار ساده، برای مغز پیچیده‌تر است. در ادامه به بررسی بیوپسی سینه می‌پردازیم.

بیوپسی سینه چگونه انجام می شود؟

بیوپسی سینه یکی از روش‌های کلیدی برای تشخیص دقیق بیماری‌های پستان از جمله سرطان سینه است. این فرایند یک روش سرپایی و کم‌تهاجمی محسوب می‌شود و معمولاً نیازی به آمادگی خاص یا ناشتا بودن ندارد. بیمار روی تخت مخصوص قرار گرفته و قسمت بالاتنه را برهنه می‌کند. ابتدا ناحیه مورد نظر با مواد ضدعفونی‌کننده پاک‌سازی می‌شود و سپس یک بی‌حسی موضعی سبک تزریق می‌گردد که ظرف چند دقیقه اثر کرده و حدود ۴۵ دقیقه ماندگاری دارد. پس از آن، رادیولوژیست با هدایت سونوگرافی یا ماموگرافی، سوزن بیوپسی را به آرامی وارد بافت پستان کرده و نمونه‌های کوچکی از ضایعه را برمی‌دارد. در صورت وجود چند ضایعه، امکان نمونه‌برداری از نواحی مختلف وجود دارد.

مدت زمان انجام این فرآیند برای میکروبیوپسی حدود ۲۰ دقیقه و برای ماکروبیوپسی حدود ۳۰ دقیقه است. این روش نیاز به بستری ندارد و بیمار بلافاصله پس از اتمام مراحل می‌تواند به فعالیت‌های روزمره بازگردد. بیوپسی سینه روشی ایمن، دقیق و حیاتی برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان و انتخاب بهترین مسیر درمانی به شمار می‌رود.

علت تجویز بیوپسی پستان چیست؟

پزشک متخصص ممکن است بیوپسی سینه را به دلایلی که در ادامه به آن می‌پردازیم، تجویز کند:

• احساس توده در سینه یا ضخیم شدن و منسجم شدن بخشی از بافت آن که مشکوک به سرطان سینه باشد.
• نتایج ماموگرافی نشان دهنده توده‌ای مشکوک در بافت پستان باشد.
• نتایج سونوگرافی پستان نشان دهنده بخش‌های غیر معمول در بافت سینه باشد.
• هنگاهی که نتایج ام‌آر‌آی سینه نشان دهنده ناهنجاری‌های ساختاری در بافت سینه باشد.

به طور کلی اگر تغییرات غیر طبیعی در بافت پستان، پوست آن، نوک سینه و آرئول مشاهده شوند تغییراتی مانند پوسته پوسته شدن، ترک خوردن، قرمزی و التهاب و خروج ترشحات رنگی یا خون از نوک پستان وغیره از علت‌های تجویز بیوپسی پستان است.

انواع روش های نمونه برداری از پستان

بیوپسی آسپیرسیون (سوزن نازک)

نمونه‌برداری آسپیرسیون طی چند دقیقه و با یک سوزن ظریف و نازک انجام می‌شود. این روش بیوپسی برای ضایعات پر از مایع به نام کیست، به جهت تخلیه مایع استفاده می‌شود. روی هم رفته استفاده از این روش نمونه برداری برای توده‌های مشکوک به سرطان سینه توصیه نمی‌شود.

بیوپسی آسپیرسیون با سوزن نازک (FNA) یک روش تشخیصی کم‌تهاجمی است که در آن با استفاده از یک سوزن ظریف، نمونه کوچکی از سلول‌ها از توده یا ناحیه مشکوک برداشته می‌شود و برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه ارسال می‌گردد.

نمونه برداری با سوزن هسته ای (سوزن ضخیم)

این روش نمونه برداری پس از اعمال بی‌حسی موضعی سینه، با استفاده از یک سوزن با قطر بزرگتر انجام می‌شود. روش بیوپسی سوزنی ضخیم بهترین روش نمونه برداری برای تشخیص توده‌های قابل لمس است. در این نوع بیوپسی سینه تحت هدایت سونوگرافی مقدار کمی از بافت ناحیه مشکوک با استفاده از سوزن بزرگ‌تر برداشته می‌شود.

بیوپسی سینه از طریق غدد لنفاوی: این روش برای زمانی است که در بررسی‌های قبل از عمل جراحی نتوان بصورت قطعی درگیری‌های غدد زیر بغل را ثابت کرد. در این روش اولین غددی که در مسیر عروق لنفی ممکن است دچار درگیری شوند با تکنیک‌های خاص مشخص و سپس خارج می گردند.

بیوپسی سرجیکال

در این روش، نمونه برداری از سینه با یک جراحی سرپایی و استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در بیوپسی سرجیکال، مقداری از توده مشکوک همراه با مقداری از بافت سالم سینه برداشته می‌شود و برای انجام آزمایشات تکمیلی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. البته در این روش اگر توده مشکوک، کوچک و با مرزهای مشخص باشد ممکن است پزشک کل توده را از  پستان خارج کند و به این صورت جراحی توده پستان به طور کامل انجام شود. اما در صورتی که در تست بیوپسی توده دارای مرزهای نامشخص باشد امکان دارد پزشک، توده را در جلسه‌ای دیگر از طریق جراحی بردارد. توجه داشته باشید اگر توده مشکوک از طریق لمس قابل تشخیص نباشد، در این روش بیوپسی هم برای دسترسی دقیق به توده از سونوگرافی استفاده می‌شود.

عوارض بیوپسی

بیوپسی سینه یک روش کم تهاجمی در تشخیص توده‌های مشکوک پستان است. با این وجود امکان دارد عوارض زیر را به همراه داشته باشد:

• التهاب و قرمزی سینه
• عفونت و خونریزی در قسمت نمونه برداری شده
• تغییرات در ظاهر سینه بسته به اینکه چه میزان از بافت مشکوک پستان برداشته شده
• نیاز به انجام جراحی اضافه یا درمان‌های دیگر بسته به نتایج نمونه برداری سینه

چنانچه پس از انجام تست بیوپسی با تب، قرمزی و التهاب بیش از حد سینه‌ها و ترشحات غیر معمول مواجه شدید حتما به پزشک خود مراجعه کنید. وجود این علائم نشان دهنده عفونت یا ماستیت پستان است که باید تحت درمان قرار بگیرد.

نمونه برداری از سینه درد دارد؟

نمونه برداری از سینه معمولا تحت شرایط بی حسی موضعی انجام می‌شود و بیمار درد چندانی حس نمی‌کند. البته در صورت استفاده از دستگاه ماموگرافی برای هدایت سوزن به محل دقیق توده ممکن است بیمار کمی احساس درد و ناراحتی کند. در اغلب روش‌های بیوپسی بیمار پس از انجام نمونه برداری با یک پانسمان ساده از کلینیک یا بیمارستان خارج می‌شود و پس از یک روز استراحت می‌تواند فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرد.

در صورت انجام بیوپسی سرجیکال، پستان پس از نمونه برداری بخیه می‌شود که در این حالت نیاز به تعویض پانسمان و مراقبت از زخم، جهت جلوگیری از ماستیت یا عفونت سینه وجود دارد.

بیوپسی پستان به بیهوشی نیاز دارد؟

بیوپسی سینه یکی از روش‌های تشخیصی رایج برای بررسی بافت مشکوک در سینه است. در اغلب موارد، این روش نیازی به بیهوشی ندارد و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در این حالت، تنها ناحیه‌ای که باید نمونه‌برداری شود بی‌حس می‌گردد و بیمار در طول انجام کار هوشیار است. در برخی موارد برای کاهش اضطراب، داروهای آرام‌بخش خفیف نیز تجویز می‌شود.

حتی در روش‌های جراحی‌تر مانند بیوپسی سرجیکال، به دلیل سرپایی بودن عمل، معمولاً نیازی به بیهوشی عمومی وجود ندارد. استفاده از بی‌حسی موضعی باعث می‌شود بیمار دردی احساس نکند و هم‌زمان روند نمونه‌برداری با ایمنی و دقت بالا انجام شود.

مراقبت های بعد از نمونه برداری از پستان

مراقبت‌های پس از نمونه‌برداری از پستان اهمیت زیادی در بهبود سریع و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی دارند. مراقبت از زخم ها بعد از نمونه برداری سینه باید با رعایت کامل توصیه‌های پزشک انجام شود. در صورت نیاز پزشک می‌تواند برای بیمار نسخه‌ای از داروهای مسکن تجویز کند. لازم به ذکر است که وجود کبودی‌های آبی یا سیاه برای ناحیه ای که تحت عمل بیوپسی قرار گرفته تا چند روز پس از آن طبیعی است. برای رفع کبودی‌ها و خون‌مردگی‌‌های محل بیوپسی می‌توانید روی آن حوله گرم یا کمپرس آب‌گرم قرار دهید. پس از انجام بیوپسی شما هیچ محدودیتی برای انجام فعالیت های روزمره خود نخواهید داشت. روز بعد از انجام نمونه برداری می‌توانید، پانسمان را برداشته و به حمام بروید.

دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان