عفونت سینه یا ماستیت
ماستیت (Mastitis) یا التهاب سینه می‌تواند با عفونت همراه باشد و معمولاً در شش هفته اول پس از زایمان رخ می‌دهد، اما می‌تواند در هر زمان دیگری مثلا در طول دوره شیردهی نیز رخ دهد. برای درمان و تخلیه عفونت سینه لازم است که هرچه سریعتر به پزشک مرتبط و باتجربه مراجعه شود.
ماستیت می‌تواند به دلایل تخلیه ناقص پستان، بسته شدن مجرای شیر و التهاب، ایجاد شود. مسدود شدن مجاری شیر و تورم سینه‌ها نیز در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به ورم پستان شود.
عفونت سینه در مردان
ماستیت فقط مختص زنان نیست مردان هم ممکن است به آن مبتلا شوند. در دوران بلوغ (احتمالاً با ژنیکوماستی فیزیولوژیکی) و در نوزادان پسر (در حدود روز دهم پس از زایمان) ورم پستان مردانه نسبتاً شایع است. ضربه مستقیم یا تحریک مزمن نیز می‌تواند باعث ورم پستان در مردان شود. ماستیت در مردان یه حالت التهابی در بافت سینه است که می تواند با عفونت همراه باشد. علائم ماستیت در مردان، درد و حساسیت، تورم، ترشح از نوک پستان، تب و احساس ناخوشی است. عفونت سینه در مردان، اگرچه نادر است، می‌تواند با علائمی مانند تورم، قرمزی، درد و ترشح از نوک سینه همراه باشد و نیاز به بررسی و درمان پزشکی دارد.
عفونت سینه در زنان
ماستیت یا ورم پستان یک واکنش التهابی دردناک در پستان است. التهاب می‌تواند همراه با عفونت باکتریایی یا عفونت قارچی باشد که معمولاً از آسیب پوستی مانند ترک خوردگی نوک سینه ایجاد می‌شود.
شانس ابتلا به ورم پستان به ویژه در زنان شیرده بالاست و افزایش می‌یابد، و اغلب زنان شیرده را تحت تاثیر قرار می دهد، اما می‌تواند مستقل از شیردهی و فارغ از آن نیز رخ دهد و زنان دیگر را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال در زنانی که ایمنی بدنی آنها کم است یا پس از جراحی سینه، ممکن است، عفونت ظاهر شود. در صورت مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید: احساس توده در پستان، ترشح غیرطبیعی از نوک سینه، درد غیر قابل تحمل در سینه، تب، احساس سوزش شدید، علائم آنفولانز.
علت عفونت پستان
عفونت سینه زمانی رخ می‌دهد که مجرای شیر مسدودشده و چرک در پشت آن ایجاد شود. در این حالت غدد پستانی بیش از حد پر می‌شوند و شیر به درستی جریان نمی‌یابد. این حالت باعث تورم غده پستانی و نشت شیر به بافت سینه اطراف شود. بافت تحریک‌شده، متورم و قرمز می‌شود.
سایر عواملی که می‌توانند باعث التهاب سینه شوند عبارتند از: انسداد مجاری شیری، زخم‌های پوستی و سیستم ایمنی ضعیف، فاصله‌های طولانی بین شیردهی یا شیردهی نامنظم، پوشیدن لباس‌های تنگ، تولید بیش از حد شیر و از شیر گرفتن سریع نوزاد از جمله عواملی هستند که در ابتلا به ماستیت تاثیر دارند.علائم آن شامل درد، تورم، قرمزی و تب است و معمولاً با آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است.
علائم عفونت پستان
نشانه های ماستیت یا علائم آن می تواند به طور ناگهانی ظاهر شود.علائم عفونت پستان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- حساسیت یا گرمی سینه در لمس
- تورم سینه
- ضخیم شدن بافت سینه یا توده سینه
- در هنگام شیردهی درد یا احساس سوزش مداوم
- قرمزی پوست، اغلب به صورت گوه ای شکل
- به طور کلی احساس بیماری می کند
- تب 101 فارنهایت (38.3 درجه سانتیگراد) یا بیشتر
- همچنین ممکن است سردرد یا علائم کلی شبیه آنفولانزا داشته باشد.
عفونت پستانها نشانه چیست؟
عفونت سینه باعث درد شدید، تورم و قرمزی سینه و ترشح چرک از نوک پستان می‌شود و ممکن است یک توده دردناک زیر پوست وجود داشته باشد. عفونت سینه معمولاً با تب، لرز، خارش، تورم سینه، ترشحات، قرمزی پوست و ضخیم شدن پوست سینه همراه است. به همین دلیل عفونت پستان درمان نشده یا درمانی که به درستی انجام نشود می‌تواند منجر به آبسه و ماستیت شود. همچنین شوک توکسیک یا سندرم شوک سمی ممکن است نشانه‌های مربوط به عفونت خاص زمینه‌ای مانند ورم پستان در زنان باشد. عفونت پستان می تواند ناشی از شیری باشد که در مجاری شیردهی گیر کرده است، باکتری های سطح پوست باشد و یا باکتری هایی باشد که از طریق دهان کودک به سینه وارد می شود.
راه های پیشگیری از آبسه سینه
- شیردهی را ظرف یک ساعت پس از زایمان شروع کنید و نکاتی را که از ماما در زایشگاه دریافت می‌کنید به دقت رعایت کنید.
- مطمئن شوید که کودک به درستی شیر را می‌مکد.
- زمانی که کودک شما گرسنه است و درخواست می‌کند، شیر بدهید و نه در زمان معین.
- اگر از شیر دادن خودداری می‌کنید به این دلیل که کودک شما در طول شب می‌خوابد یا به این دلیل که گهگاه به او شیر می‌دهید و سینه هایتان تنش دارد، شیر را بدوشید و سینه‌های خود را خالی کنید.
- تا زمانی که نوزاد شیر سینه اول را تمام نکرده است، با سینه دوم خود به نوزاد شیر ندهید.
- به اندازه کافی استراحت کنید.
- سینه های خود را به طور مرتب بررسی کرده و معاینه کنید تا تورم یا قرمزی را تشخیص دهید.مطمئن شوید که در هنگام معاینه احساس درد نمی‌کنید و دمای بافت سینه بالا نیست.
- اگر احساس درد می‌کنید سینه آسیب دیده را تا حد امکان خالی کنید و در حین شیردهی آن را ماساژ دهید تا جریان شیر تحریک شود.
- یک کمپرس گرم روی سینه خود قرار دهید یا آن را در تماس با آب گرم قرار دهید تا مجاری سینه منبسط شود و شیر راحت تر جریان یابد.
- در صورت بروز درد، یا مشکلات شیردهی، از متخصص (پزشک، ماما و ...) راهنمایی بخواهید.
درمان عفونت پستان
ورم پستان با سونوگرافی قابل تشخیص است. فیزیوتراپیست از ارتعاشات صوتی برای رفع انسداد استفاده می‌کند. معمولاً برای این کار به دو تا سه جلسه درمانی نیاز دارید. تحقیقات نشان می‌دهد که این یک درمان بی‌خطر است که برای بسیاری از زنان موثر واقع شده‌است.
همچنین ورم پستان معمولاً با آنتی بیوتیک‌ها و با تخلیه شیر از پستان درمان می شود. در برخی موارد، آبسه سینه (چرک) ممکن است ایجاد شود. در این حالت آبسه‌ها با تخلیه چرک از طریق جراحی یا با استفاده از سوزن (اغلب با هدایت اولتراسوند) و سپس آنتی بیوتیک درمان می شوند.
سرطان سینه التهابی علائمی بسیار شبیه به ورم پستان دارد و ممکن است با عفونت اشتباه گرفته شود. اگر تشخیص داده شد که ورم پستان دارید و درمان آنتی بیوتیکی در عرض یک هفته یا بیشتر موثر نبود، ممکن است برای اطمینان از سرطان نبودن، بیوپسی پوست مورد نیاز باشد. سرطان سینه التهابی می‌تواند به سرعت گسترش یابد. بنابراین، اگر بعد از درمان آنتی بیوتیکی همچنان علائم داشتید، نباید مراجعه به پزشک را به تعویق بیندازید.
عوارض ماستیت سینه
عفونت پستان درمان نشده یا درمانی که به درستی انجام نشود می‌تواند منجر به آبسه شود. آبسه سینه تجمع مایع چرکی است و باعث تورم موضعی اما بسیار دردناک در سینه می‌شود. آبسه می‌تواند خود به خود در امتداد پوست یا از طریق نوک پستان دچار پارگی شود. همچنین زنان مبتلا به دیابت یا روماتیسم بیشتر در معرض خطر آبسه سینه هستند. آبسه یک بیماری جدی است. اگر مشکوک به آبسه سینه هستید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه و درمان را آغاز کنید.
دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان