آشنایی با بیماری سینه در زنان و مردان و انواع آن
بسیاری از افراد تصور میکنند بیماریهای سینه تنها مربوط به خانمهاست و مردان با این مشکلات دست و پنجه نرم نمیکنند، در حالیکه این تصور کاملاً اشتباه است و در مردان نیز انواع مختلفی از بیماریهای سینه وجود دارد. با وجود اینکه تعداد و تنوع بیماری های سینه درمردان بسیار کمتر است ولی به عنوان بیماری باید مورد بررسی قرار بگیرند چرا که همان تعداد نیز میتوانند گاهی خطرناک باشند.
کیست، کیسه ای پر از مایع است که در بافت سینه ایجاد میشود. به طور معمول در زنان 35 تا 50 سال دیده می شود اما گاهی در نوجوانان نیز مشاهده میشود. کیست اغلب قبل از دوره قاعدگی بزرگ و حساس و دردناک میشود. به گفته محققان بروز کیست دلیل مشخصی ندارد اما تغییرات هورمونی را در ابتلای افراد به این بیماری بیتاثیر نمیدانند. با این حال عنوان شده است توجه به رژیم غذایی مانند کاهش مصرف کافیین و یا تغییر سایر عوامل سبک زندگی مانند انجام ورزشهای هوازی و سبک، میتواند در کنترل این بیماری موثر باشد.
فیبروآدنوما
فیبروآدنوما توده های جامد، صاف، سفت و خوش خیم هستند که بیشتر در اواخر نوجوانی و اوایل دهه بیست سالگی در زنان مشاهده میشود اما در هر سنی ممکن است ایجاد شوند. فیبروآدنوما در زنان آفریقایی-آمریکایی دو برابر بیشتر از سایر زنان آمریکایی رخ میدهد. فیبروآدنوما تودههای بدون درد است که اندازه آنها متفاوت است و می توانند در هر جایی از بافت سینه رشد کنند.
نکروز چربی
توده های بدون درد، گرد و محکم هستند که به خاطر آسیب بافت چربی پستان در سینه شکل میگیرند. این بیماری بیشتر در زنانی که سینههای بسیار بزرگی دارند یا بعد از ضربه به سینه و کبودی ایجاد میشود. این توده ها بدخیم نیستند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش نمیدهند. با این حال این بیماری ممکن است بعد از جراحی لامپکتومی و انجام پرتودرمانی در مسیر درمان سرطان پستان، ایجاد شود. در بعضی موارد پزشک چند چرخه قاعدگی فرد مبتلا را بررسی میکند و ممکن است قبل از تصمیم گیری در مورد جراحی نکروز چربی، ماموگرافی انجام دهد.
بیماری سینه | انواع بیماری سینه | کیست سینه
آدنوز اسکلروز
شامل رشد بیش از حد بافت ها در سینه است که اغلب منجر به درد سینه میشود. در حالی که این تغییرات در بافت سینه میکروسکوپی است ممکن است در ماموگرافی به عنوان کلسیفیکاسیون ظاهر شود و با توده بدخیم اشتباه گرفته شود. برای اطمینان از غیر سرطانی بودن، پزشک فوقتخصص بیماریهای پستان ممکن است بیوپسی تجویز کند. آدنوز اسکلروز ممکن است با هایپرپلازی آتیپیک، سرطان لوبولار (LCIS) یا کارسینوم داکتال (DCIS) اشتباه گرفته شود به همین دلیل ممکن است مبتلایان به این بیماری نیاز به بررسی و مراقبت بیشتری داشته باشند.
پاپیلوما سینه
پاپیلوما تودههای کوچکی است که در مجاری شیر دیده میشوند. معمولاً نزدیک نوک سینه هستند و میتوانند باعث ترشح و درد در نوک سینه شوند. ممکن است در زمان ابتلا به این بیماری و لمس پستان در خودآزمایی یک توده احساس کنید. پاپیلوما بیشتر در زنان 35 سال به بالا مشاهده می شود. این بیماری با جراحی برداشته می شود اما به درمان دیگری احتیاج ندارد.
تومورهای فیلودس
تومورهای فیلودس (phyllodes tumors) ممکن است به عنوان یک یافته غیر طبیعی در ماموگرافی ظاهر شود. تومورهای فیلودس در سینه به شکل برگ رشد میکنند. این تومورها میتوانند در هر سنی به وجود آیند اما این بیماری شایع ترین اختلال سینه در زنان در دههی 4 زندگی است. بیشتر تومورهای فیلودس خوش خیم هستند، اما افراد مبتلا به این بیماری بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند از این رو باید انجام چکاپها را جدیتر بگیرند.
ماستیت گرانولوماتوز
ماستیت گرانولوماتوز (Granulomatous Mastitis) یک بیماری نادر و التهابی سینه است که معمولاً در زنان جوان و در سنین باروری رخ میدهد. ماستیت بیماری التهاب سینه است که ممکن است دردناک باشد. ممکن است سینه قرمز و سنگین به نظر برسد و باعث علائم مانند آنفولانزا یا تب شود. این بیماری که معمولاً ناشی از عفونت است معمولاً در مادران شیرده، در صورت گرفتگی مجرای شیری بروز میکند. یکی از روشهای کنترل این بیماری مصرف آنتی بیوتیک است.
سینه فیبروکیستیک
بیماری سینه فیبروکیستیک یک بیماری خوش خیم است که در سینه ها کیستهای ریز زیادی حس میشوند. سینه های فیبروکیستیک خطرناک نیستند اما ممکن است برای بعضی از خانم ها آزار دهنده باشد. بیش از نیمی از خانمها در زندگی خود به بیماری فیبروکیستیک سینه مبتلا میشوند. بسیاری از خانمهای دارای سینه فیبروکیستیک علامتی ندارند. اگرچه داشتن سینههای فیبروکیستیک خطرناک نیست اما به دلیل اینکه انجام خودآزمایی را سخت میکند، می تواند تشخیص سرطان سینه را به چالش بکشد.
درد سینه
حساسیت، ورم و درد ملایم سینه اغلب قبل از دوره قاعدگی به دلیل تغییرات هورمونی رخ میدهد. این علایم همچنین میتواند نشانه اولیه بارداری باشد. این درد قابل تحمل است و نیاز به مصرف دارو و مسکن ندارد در صورتی که درد پستان شما غیر قابل تحمل است با پزشک فوقتخصص بیماریهای پستان تماس بگیرید.
عدم تقارن سینه
داشتن سینه در اندازههای مختلف (عدم تقارن) بخصوص در مراحل اولیه رشد سینه معمول است. اما اگر به یکباره سینه ها تغییر کردند و اندازههای مختلفی پیدا کرند باید در این مورد با پزشک بیماریهای پستان مشورت شود تا دلیل آن یافت شود.
سرطان سینه زنان
سلولهای سرطانی نسبت به باقی سلولها رشد و تکثیر بیشتری دارند و بیماری سرطان ممکن است در هر جایی از بدن رخ دهد. سرطان سینه یکی از سرطانهای پرشیوع بین خانمها است ولی تعداد تودههای غیرسرطانی بیشتر از تودههای سرطانی است. سرطان سینه اگر به موقع شناسایی شود به راحتی قابل درمان است.
بیماری های سینه در آقایان
سینه مرد بسیار کوچکتر از همتای ماده است و نمی تواند شیر تولید کند. به دلیل همین اندازه کوچکتر و ساختار ساده تر بیماری سینه در مردان بسیار کمتر از خانمها بروز پیدا میکند. با این وجود مردان میتوانند مشکلات و بیماریهای مهم خوش خیم و بدخیم در سینه خود داشته باشند. تشخیص زود هنگام، کلید موفقیت در درمان بیماری سینه است. بنابراین توصیه می شود مردان نیز به سینه خود توجه کنند. انواع بیماری های مردان در این قسمت توضیح داده میشوند.
نوک سینه جوگر
درد، قرمزی و حتی خونریزی نوک سینه عوارض نسبتاً شایع ورزش شدید و طولانی مدت است. علت این امر به خودی خود دویدن نیست بلکه تحریک مکانیکی پیراهن دونده است که به قفسه سینه او به خصوص و در هوای گرم و مرطوب ساییده می شود. برای درمان نوک سینه جوگر نیازی نیست از دویدن خودداری کنید. درعوض مقداری ژله نفتی را قبل از دویدن روی نوک سینه خود بمالید، نوک سینه خود را با چسب مخصوص بپوشانید و یا به سادگی بدون پیراهن در هوای گرم و مرطوب بدوید
ژنیکوماستی
ژنیکوماستی در دوران نوجوانی کاملاً شایع است. تا 70٪ پسران در زمان بلوغ آن را تجربه می کنند اما معمولاً خفیف و کوتاه مدت است. در بزرگسالی بسیار کمتر دیده می شود و در کمتر از 1٪ از مردان رخ می دهد. بزرگ شدن سینه در افراد مبتلا به این بیماری، معمولاً خفیف و بدون درد است اما حدود یک سوم مردان از درد سینه شکایت دارند..
ژنیکوماستی علل زیادی دارد. دو مورد شایع بیماری کبدی و دارویی است که هرکدام حدود 25٪ موارد را تشکیل می دهد. بافت سینه مرد تحت تأثیر دو گروه هورمون قرار دارد. تستوسترون و سایر آندروژنها (هورمون های مردانه) بافت سینه را کوچک نگه میدارند. استرادیول و سایر استروژنها (هورمونهای زنانه) رشد بافت سینه را تحریک می کنند. هر فرد عادی هر دو هورمون را تولید میکند. در مردان آندروژن ها غالب هستند در حالی که ترشح استروژنها در زنان بیشتر هستند. اما حتی تغییر جزئی در تعادل بین تستوسترون و استرادیول - محصول جانبی متابولیسم تستوسترون – میتواند منجر به ژنیکوماستی شود.
یکی از کارکردهای کبد تجزیه استروژن است. بیماری کبد به ویژه سیروز باعث اختلال در عملکرد آن میشود. بنابراین سطح بالای استروژن ممکن است به بزرگ شدن سینه منجر شود. این ژنیکوماستی تنها در صورت بهبود عملکرد کبد برطرف می شود (که به ندرت در سیروز اتفاق می افتد).
سرطان سینه مردان
تشخیص زود هنگام و درمان سرطان سینه می تواند جان مردان را نجات دهد. اکثر مردان مبتلا به سرطان سینه خود متوجه این مشکل هستند. سرطان سینه در مردان یک توده بدون درد، معمولاً در زیر نوک سینه است. خود نوک سینه غالباً زخم دارد اما خونریزی یا ترشح نادر است.
اگرچه علل بروز سرطان سینه در مردان مشخص نیست اما عوامل خطر مشخص شده است. در ابتلای افراد به این بیماری وراثت و سن نقش مهمی دارد. مردانی در افراد خانواده شان فرد مبتلا به بیماری سرطان پستان دارند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. به طور خاص بیش از 6٪ از مردانی که ژن سرطان سینه BRCA2 را به ارث می برند، مبتلا به سرطان سینه خواهند شد. مردانی که به دلیل سرطان پروستات تحت درمان قرار گرفته اند دو برابر خطر ابتلا به سرطان سینه را دارند.
عواملی که احتمال ابتلا به سرطان سینه را در مردان افزایش میدهند شامل سن، سابقه خانوادگی سرطان سینه به ویژه ژن BRCA2 ، چاقی، درمان سرطان پروستات، ناباروری، ناهنجاری های بیضه، قرارگیری در معرض تشعشع و سوء مصرف الکل است.
جراحی روش درمانی استاندارد برای سرطان سینه مردان است. از آنجا که بیشتر این تومورها گیرنده های استروژن دارند، درمان ضد استروژن با تاموکسیفن اغلب مفید است. پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز مانند آنچه در سرطان سینه زنان انجام میشود، کمک میکنند. اگر در زمان مناسب برای درمان به پزشک مراجعه شود، سرطان سینه مردان نیز به خوبی به درمان پاسخ می دهد.
دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان