فیبروآدنوما چیست و راه های تشخیص آن

سینه‌ها ازجمله اندام‌های مهم بدن در نیمه‌ی بالایی تنه هستند. در خانم‌ها این اندام‌ها حجم بیشتری داشته و دارای غده‌های شیری هستند که وظیفه‌ی تولید شیر برای نوزاد را برعهده دارند. ساختار کلی سینه در هر دو جنس یکسان است، فقط در زمان بلوغ، استروژن موجود در خون خانم‌ها موجب رشد بیشتر بافت در آن‌ها می‌شود. سینه‌ها دارای سلول‌هایی از انواع متفاوت هستند اما اصلی‌ترین سلول‌های این اندام از چربی تشکیل شده‌اند. فیبروآدنوما یکی از مشکلاتی است که معمولاً در بافت سینه رخ می‌دهد. معمولاً این عارضه خانم‌ها را درگیر می‌کند، اما در موارد نادری می‌توان این مشکل را در آقایان نیز مشاهده کرد. فیبروآدنوما بیماری خطرناکی نیست اما به دلیل شایع بودن این عارضه، بهتر است درباره‌ی آن اطلاعات بیشتری را کسب کنید.

فیبروآدنوما چیست | علائم فیبروآندوما

فیبروآدنوما چیست؟

فیبروآدنوما (Fibroadenoma) نوعی تومور خوش‌خیم است که ممکن است در بافت سینه دیده شود. پزشکان دلیل اصلی ابتلای بعضی افراد به این تومور را نمی‌دانند اما این تومور در خانم‌ها شیوع زیادی دارد. توده‌های فیبروآدنوما شامل بافت غده‌ای و پیوندی هستند و ممکن است از نظر اندازه با یکدیگر تفاوت‌هایی داشته باشند. اگر اندازه‌ی تومورهای فیبروآدنوما کوچک باشند ممکن است فرد متوجه حضور آن‌ها نشود. همچنین ممکن است تعداد متعددی از تومورهای فیبروآدنوما در بافت سینه دیده شوند.

علائم فیبروآدنوما

معمولاً فیبروآدنوما یک توده‌ی گرد و تقریباً سفت است که در زیر بافت سینه حس می‌شود و معمولاً علائم زیر را دارد:

• گرد و مشخص است و از بافت اطراف خود سفت‌تر به نظر می‌رسد
• به آسانی زیر پوست جابه‌جا می‌شود حالت لاستیکی یا نرم دارند
• ایجاد درد نمی‌کند.
• از دیگر علائم فیبروآدنوما می‌توان به احساس درد در هنگام لمس اشاره کرد.

ممکن است یک یا چند بافت فیبروآدنوما را در یکی از سینه‌ها یا حتی هردو سینه‌ی خود داشته باشید.

اگر این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید:

• توده‌ی جدیدی در سینه حس می‌کنید
• تغییرات دیگری در بافت سینه‌تان ایجاد شده است
• توده‌ای که قبلاً آن را چک کرده‌اید، تغییر اندازه داده یا از بافت اطرافش جدا شده است

علت تشکیل فیبروآدنوما

پژوهش‌ها هنوز نتوانسته‌اند دلیل اصلی ایجاد شدن فیبروآدنوما را توضیح دهند. بااین‌حال، بیشتر گمانه‌زنی‌ها این اختلال را به هورمون‌های مختلف زنان، بخصوص هورمون استروژن مرتبط می‌کنند زیرا توده‌های فیبروآدنوما معمولاً پس از یائسگی کوچک می‌شوند و اندازه‌ی آن‌ها در طول بارداری رشد می‌کند. در طول یائسگی، معمولاً میزان استروژن بدن به شدت کم می‌شود اما در دوران بارداری سطح این هورمون به شکل معناداری افزایش می‌یابد. همچنین تغییرات دوره‌ی قاعدگی روی اندازه‌ی این توده‌ها تأثیر می‌گذارند. همین امر موجب شده است تا بسیاری از متخصصان بین این هورمون و عارضه‌ی فیبروآدنوما ارتباطی را در نظر بگیرند. احتمالاً ژن‌ها نیز در ایجاد فیبروآدنوما نقش دارند زیرا این عارضه در بعضی خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود.

انواع فیبروآدنوما

انواع مختلفی از توده‌های فیبروآدنوما وجود دارند که پزشکان بر اساس ویژگی‌های مختلف آن‌ها را دسته‌بندی می‌کنند:

1. فیبروآدنومای ساده: هنگامی که این توده‌ها در زیر میکروسکوپ مشاهده ‌شوند، در همه‌ی زوایا و جهات یکسان به نظر می‌رسند .
2. فیبروآدنومای پیچیده: معمولاً بعد از بررسی دقیق بافت توده، تغییراتی مانند بزرگ شدن غیرطبیعی سلول‌ها یا رشد زیاد آن‌ها در توده‌ی فیبروآدنوما دیده می‌شود.
3. فیبروآدنومای نوجوانی: این نوع توده شایع‌ترین نوع تومور است که در دختران بین ده تا هیجده سال دیده می‌شود، این نوع از فیبروآدنوما معمولاً خود به خود کوچک شده و پس از مدتی از بین خواهد رفت.
4. فیبروآدنومای بزرگ: این نوع از توده‌ی فیبروآدنوما بیش از 5 سانتی‌متر قطر دارد و ممکن است به بقیه‌ی بافت سینه فشار بیاورد. معمولاً این نوع توده باید برداشته شود.
5. فیبروآدنومای برگی: خطرناک‌ترین نوع فیبروآدنوماها هستند، ممکن است سرطانی شوند بنابراین معمولاً با استفاده از جراحی آن‌ها را از بدن خارج می‌کنند.

نحوه تشخیص فیبروآدنوما (آزمایشات لازم برای تشخیص)

اگر توده‌ای در بافت سینه‌ی خود تشخیص دهید، ضروری است که درباره‌ی میزان خطر آن با پزشک مشورت کنید. معمولاً در قدم اول پزشک به شکل فیزیکی توده‌ی ایجاد شده را لمس می‌کند تا اندازه، شکل و بافت آن را تشخیص دهد. حتی اگر به نظر برسد که غده‌ی موجود از نوع فیبروآدنوما است، آزمایش‌های بیشتر برای اطمینان از تشخیص، توسط پزشک تجویز خواهد شد.

• معمولاً از ماموگرافی یا آزمایش‌های سونوگرافی برای عکس‌برداری از بافت سینه استفاده می‌شود. این دو روش سرعت زیادی دارند و پزشک در مطب خود از آن‌ها کمک می‌گیرد تا به شکل سریع اطلاعات بیشتری درباره‌ی توده به دست آورد. از تصاویر رادیولوژی نیز می‌توان برای تشخیص دقیق‌تر کمک گرفت.

• دقیق‌ترین روش برای تشخیص نوع توده، استفاده از بیوپسی است. در این روش باید قسمتی از بافت توده جدا شود تا در آزمایشگاه تحت آزمون‌های بیشتری قرار گیرد. برای انجام بیوپسی، پزشک یک سوزن نازک را به درون بافت سینه وارد می‌کند و قسمتی از توده را با استفاده از سوزن بیرون می‌کشد.

تفاوت فیبروآدنوما با سرطان سینه

بسیاری از افراد، زمانی که توده‌ای را در بافت سینه‌ی خود حس می‌کنند، دچار ترس زیادی می‌شوند و گمان می‌کنند که توده‌ی ایجاد شده نشانه‌ای از سرطان سینه است. این تصور اشتباه است زیرا هشتاد درصد توده‌هایی که در این بافت ایجاد می‌شوند سرطانی نیستند و ایجاد خطری جدی نمی‌کنند. توده‌های فیبروآدنوما نیز اندازه‌ی کوچکی دارند و معمولاً بزرگ‌تر از 5 سانتی‌متر نمی‌شوند. معمولاً اندازه‌ی توده‌های فیبروآدنوما بزرگ نمی‌شود اما توده‌های سرطانی به سرعت حجم خود را افزایش می‌دهند و ممکن است به سایر اندام‌های بدن نیز انتقال پیدا کنند.

تفاوت فیبروآدنوما با کیست سینه (فیبروکیستیک)

کیست سینه نیز یکی از اختلالاتی است که بافت سینه را درگیر کرده و موجب ایجاد توده در این بافت می‌شود. فیبروکیستیک سینه تفاوت‌هایی با فیبرو آدنوما دارد. اصلی‌ترین تفاوت این دو نوع توده، در سن ابتلای افراد به آن‌ها است. فیبرو‌آدنوما معمولاً در خانم‌های جوان و زیر سی سال اتفاق می‌افتد و با افزایش سن احتمال ابتلا به آن کاهش می‌یابد اما کیست سینه در سنین بالاتر روی می‌دهد. همچنین بافت فیبروکستیک‌ها نرم بوده و مانند کیسه‌ای پر از مایع احساس می‌شوند در حالی که توده‌ی فیبروآدنوما سفت‌تر است و حالت لاستیکی دارد. به‌طورکلی تشخیص دقیق تفاوت میان این دو نوع توده تنها با آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی یا انجام بیوپسی ممکن است.

فیبروآدنوما در کودکان

فیبروآدنوما در کودکان نادر است، اما ممکن است در نوجوانانی که در سن بلوغ هستند، ظاهر شود. این تومور خوش‌خیم (غیر سرطانی) معمولاً به صورت یک توده گرد و قابل حرکت در سینه احساس می‌شود و در اغلب موارد بدون درد است. ازآنجایی‌که احتمالاً فیبروآدنوما با هورمون‌های جنسی در ارتباط است، معمولاً این بیماری در کودکان کوچک‌تر از ده سال دیده نمی‌شود و شیوع آن در سنین کودکی بسیار نادر است. اما با نزدیک شدن به دوره‌ی بلوغ، احتمال ابتلا به این عارضه بسیار زیاد می‌شود و حتی نوع خاصی از این توده (فیبروآدنومای نوجوانی) در سنین ده تا هیجده سال دیده می‌شود.

درمان فیبروآدنوما(درمان با جراحی-درمان بدون جراحی)

در بسیاری از موارد فیبروآدنوما نیازی به درمان ندارد. بااین‌حال بعضی از بیماران ترجیح می‌دهند این توده از بدنشان خارج شود.

• درمان بدون جراحی

اگر پزشک تشخیص دهد که توده‌ی موجود در بافت سینه از نوع فیبروآدنوما است، ممکن است نیازی به جراحی نداشته باشد. به‌طورکلی جراحی ممکن است شکل سینه را از بین ببرد و همچنین بیشتر توده‌های فیبروآدنوما خود به خود کوچک می‌شوند. اگر بیمار انتخاب کند که جراحی انجام نشود، مهم است که به‌طور مداوم این توده‌‌ها مورد آزمایش قرار بگیرد تا در صورت تغییر شکل، بتوان آن را به سرعت درمان کرد.

• درمان با جراحی

اگر توده‌ی ایجاد شده بزرگ باشد یا به مرور زمان رشد کند، پزشک جراحی را پیشنهاد خواهد داد. در فرایند جراحی ممکن است پزشک توده را خارج کند یا با استفاده از دستگاه کریوپروب توده را درون بدن بیمار از بین ببرد.

بعد از خارج شدن فیبروآدنوما باز هم امکان دارد که توده‌های دیگری ایجاد شوند. باید توده‌های جدید نیز مورد آزمایش قرار داده شوند و احتمال سرطان در نظر گرفته شود.

عوارض فیبروآدنوما

معمولاً توده‌ای فیبروآدنوما عارضه‌ای برای بیمار ایجاد نمی‌کنند. درصورتی‌که اندازه‌ی این توده‌ها بزرگ باشد ممکن است بیمار درد کمی را در ناحیه‌ی سینه حس کند. همچنین به نظر می‌رسد وجود توده‌های فیبروآدنومای پیچیده، به مقدار خیلی کم احتمال ابتلای بیماران به سرطان سینه را افزایش دهد.

آیا فیبروآدنوم خطرناک است؟

همان‌طور که گفته شد، توده‌های فیبروآدنوم خطر خاصی برای بیمار ندارند و حتی در صورت درمان نشدن نیز ممکن است به مرور از بین بروند، اما درصورتی‌که توده‌ای را در بافت سینه‌ی خود حس کردید، لازم است به پزشک مراجعه نمایید تا احتمال اینکه توده سرطانی باشد را در نظر گرفته شده و آزمایشات مختلف برای تشخیص دقیق اختلال انجام شود.

چگونه می توانم از فیبروآدنوم جلوگیری کنم؟

متأسفانه، شما نمی توانید کاری برای کاهش خطر فیبروآدنوم انجام دهید. با این حال، می توانید برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه و ابتلا به این بیماری در زمانی که قابل درمان است، اقدامات زیر را انجام دهید:

• از مصرف الکل یا نوشیدنی به میزان متعادل خودداری کنید.

• سینه های خود را از طریق خودآزمایی بشناسید.
• به طور منظم برای غربالگری ماموگرافی مراجعه کنید.
• انتخاب های غذایی هوشمندانه داشته باشید، ورزش کنید و وزن سالم خود را حفظ کنید.

دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان