بازسازی سینه بعد از سرطان سینه

سرطان سینه شایع‌ترین سرطان در بانوان است. عوامل زیادی زمینه‌ساز احتمالی بیماری هستند. امروزه تشخیص و درمان به موقع و زودهنگام باعث شده که سرطان سینه تا حدود زیادی کنترل شود. روش نوین جراحی ماستکتومی نیاز به مهارت خاصی دارد کاربرد اصلی این نوع ماستکتومی بازسازی همزمان پستان با استفاده از پروتز یا اکسپندر یا فلاپ‌های پوستی عضلانی است. تفاوت این نوع ماستکتومی با ماستکتومی مدیفیه رادیکال حفظ میزان لازم از پوست برای پوشش دادن به پستان بازسازی شده است. در این روش نوک و هاله پستان برداشته می‌شود.         

بازسازی سینه | سرطان سینه | بازسازی سینه بعد از سرطان

هدف از بازسازی سینه بعد از سرطان 

هدف از بازسازی سینه بعد از سرطان باز گرداندن سلامتی و اصلاح تغییرات ظاهری بدن است. از این روست که امروزه بسياري از زنان مبتلا به سرطان، تحت انجام جراحي محافظه كارانه قرار مي‌گيرند، بدين معنا كه قسمت عمده بافت پستان حفظ شده و تنها قسمتي از آن برداشته مي‌شود. اما هنوز هم تعداد قابل توجهي از بيماران تحت عمل ماستكتومی قرار مي‌گيرند، يعني كل بافت پستان برداشته مي‌شود. به هر حال اگر شما جزء آن دسته از بيماراني هستيد كه كل پستان آنها برداشته شده است، ممكن است بخواهيد بازسازی سینه (Breast reconstruction) براي شما انجام شود يا ممکن است پس از یک مدت طولانی، خود و اطرافيانتان بتدريج به اينكه يك پستان داشته باشيد عادت کرده باشيد و فكر كنيد كه تحمل يك عمل جراحي نسبتا بزرگ ديگر براي بازسازی سینه، ارزش ندارد. اما هنوز بسياري از زنان فكر مي‌كنند كه نداشتن پستان آنقدر آزاردهنده است كه ترميم آن ارزش تحمل ناراحتي و درد يك عمل جراحي ديگر را دارد.

از گروه زناني كه تمامي پستان آنها به دليل سرطان سینه برداشته شده است، عده قابل توجهي تصميم مي‌گيرند كه عمل جراحی بازسازی پستان را انجام دهند. براي بعضی از اين بيماران بازسازي سینه با فاصله كوتاهي پس از برداشتن سینه و یا همزمان با برداشتن سینه انجام می‌شود. اما برخی ديگر از افراد سال‌ها بعد تصميم به بازسازی سینه مي‌گيرند. در سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي چشمگیری در زمينة بازسازی سینه حاصل شده است. در سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي زيادي در زمينة بازسازی پستان حاصل شده است. اگرچه هرگز پستاني كه بازسازي شده مانند پستان طبيعي نيست، هرگز نمي‌تواند شير توليد كند و نوك پستان هيچ وقت حس نوك پستان طبيعي را نخواهد داشت ولي با تمام اين مسائل، نتايج جراحی مي تواند بسيار عالي و راضي كننده باشد.

اگر مي‌خواهيد براي شما بازسازی پستان انجام شود، قبل از انجام جراحي با جراح و انكولوژيست خود صحبت كنيد. بايد بدانيد كه بازسازی سینه عمل نسبتا بزرگي است. برداشتن پستان و بازسازی پستان مي‌تواند همزمان انجام شود اما در صورتي كه اين عمل بطور مجزا و بعداً انجام شود، انجام آن در هر زماني پس از انجام عمل ماستكتومی قابل انجام است حتي اگر سالها از جراحي ماستكتومي گذشته باشد، اگرچه در اين حالت بهترين زمان براي انجام بازسازی سینه 6-3 ماه پس از اتمام پرتو درمانی و شيمي درماني است.

از نظر نوع جراحي براي بازسازی پستان، دو نوع مختلف بازسازي پستان وجود دارد. در يك روش از بافت بدن خود شما جهت بازسازی استفاده مي‌شود، يعني بافت از يك قسمت ديگر بدن برداشته مي‌شود و جايگزين پستان عمل شده مي‌شود (اين بافت را «فلاپ» مي‌نامند). در روش ديگر همين كار با استفاده از بافت‌هاي مصنوعي يا پروتز سینه انجام مي‌شود. هر كدام از اين روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. از نقطه نظر زمان انجام بازسازی پستان نيز مي‌توان تقسيم بندي جداگانه اي را مورد توجه قرار داد بدين معني كه بازسازي را مي‌توان در حين عمل اول و همزمان با برداشتن كامل پستان انجام داد و يا در طي عمل جداگانه و پس از اتمام تمام درمان‌هاي اصلي سرطان سینه به بيمار پيشنهاد كرد.

مدت زمان بازسازی سینه بعد از عمل جراحی

بازسازی سینه بعد از ماستکتومی می‌تواند به‌طور همزمان با عمل جراحی اول انجام می‌شود که بستگی به وضعیت بیمار، وسعت بیماری و مهارت جراح دارد در غیر اینصورت بعد از گذشت زمان حداقل دو سال از عمل جراحی ماستکتومی که احتمال عود موضعی سرطان کمتر باشد انجام می‌شود.‏ 

چگونگی بازسازی سینه 

معمولا بازسازی سینه برداشته شده یا توسط پروتز یا توسط نسوج سایر قسمت‌های بدن و یا ترکیبی از هر دو روش قابل اجراست. چنانچه سینه برداشته شده رادیوتراپی نشده باشد و پوست کافی باشد می‌توان در یک مرحله پروتز گذاری و در مرحله دیگری که حداقل شش ماه بعد خواهد بود بازسازی نوک سینه را انجام داد. در غیر اینصورت اگر پوست باقیمانده کافی نباشد، لازم است ابتدا با گذاشتن وسیله گشاد کننده پوست سایز مناسب را به دست آورد و سپس اقدام به پروتز گذاری و سپس بازسازی نوک سینه را انجام داد.
ولی در کسانی که  برای برداشت سینه رادیوتراپی شده‌اند به دلیل خشک و سفت شدن پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد در این وضعیت از نسوج سایر قسمت‌های بدن استفاده شود که شامل فلپ‌های عضلانی پوستی از ناحیه شکم و یا عضله پشتی قفسه سینه است.

بهترين زمان بازسازي سینه كدام است؟

 زماني كه امكان انجام جراحي محافظه كارانه وجود نداشته نباشد و لازم باشد پستان به طور كامل برداشته شود، سعي بر اين است كه همزمان با آن بازسازي انجام گردد زيرا نتايج زيبايي و در اين شرايط بسيار بهتر است. براي بيمار بسيار راحت تر است كه وقتي به هوش مي آيد پستان بازسازی شده را ببيند تا اينكه با جاي خالي يك پستان مواجه باشد، هر چند بداند كه به فاصله كمي پستان بازسازي مي‌شود. بازسازي همزمان با ماستكتومی مي‌تواند طول دوره بهبودي را كوتاه کند و نتايج زيبايي بهتری به همراه داشته باشد. ولی در صورت وجود برخی شرایط خاص، لازم است تصميم براي بازسازی سینه را به تأخير بيندازيم.

به عنوان مثال زماني كه بهترين انتخاب براي بازسازی پستان، بازسازي با ايمپلانت بوده و از طرفي احتمال مي‌دهيم بعد از جراحي نياز به پرتو درمانی باشد، بهتر است بازسازي به تأخير افتد زيرا نتايج حاصل از انواع بازسازي بخصوص با ايمپلانت، در اثر راديوتراپي ممکن است مطلوب نباشد.

همچنين وضعيت آن قسمت از پوست كه محل ماستكتومی را مي‌پوشاند مهم است. زماني كه احتمال مي رود لبه‌هاي پوست خونرسانی خوبی نداشته باشد، (چون در این شرایط ترميم زخم خوب انجام نخواهد شد و احتمال سياه شدن پوست وجود دارد)، بهتر است بازسازي به تأخير افتد تا پاسخ پوست شما به جراحي مشخص شود یا فرصت كافي به پوست داده شود تا قبل از بازسازي، خود را ترميم نمايد. این شرایط در مواردی همانند بيمارانی که سيگار مي كشند يا مبتلا به ديابت یا برخي بيماري‌هاي دیگر مثل لوپوس هستند بیشتر به چشم می‌خورد.

اگر تمايل به بازسازی سینه داريد بهتر است با پزشك خود در اين مورد مشورت كنيد. در هر حال توجه داشته باشيد كه حتي اگر بازسازي همزمان با برداشتن پستان انجام نشود، در هر زماني پس از آن قابل انجام است و نتايج آن هم همانقدر موفقيت آميز است. بهترين زمان براي بازسازي تاخیری سینه مي‌تواند بر حسب نوع بيماري و شرايط بيمار متفاوت باشد ولي به طور كلي انجام این نوع از بازسازي 12-6 ماه پس از انجام تمام درمان‌هاي كمكي مانند شيمي درماني و پرتودرماني قابل توصيه است.

دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان