مراحل بیماری سرطان سینه

سرطان سینه و مراحل آن

سرطان سینه متداول‌ترین سرطان در میان زنان است و بیشترین میزان مرگ و میر سرطان‌ها را درمیان زنان به خود اختصاص داده است. وقتی در بدن فردی علائم سرطان  پستان دیده شده و در نهایت تایید می‌شود که به سرطان پستان مبتلا شده است، بیماری او مرحله بندی می‌شود، یعنی این که این بیماری دارای مراحل مختلفی است.

مراحل این بیماری براساس حجم تومور سرطانی، این که تهاجمی باشد یا نباشد (یعنی به بافت های جانبی حمله کرده یا نکرده باشد)، این که به غدد لنفاوی رسیده یا نرسیده باشد، تعیین می‌شود و در نهایت با توجه به این که به دیگر نقاط بدن سرایت کرده یا نکرده باشد (متاستاز) تعیین خواهند شد.سرطان پستان خوش خیم و بدخیم از روش‌های مختلف قابل تشخیص است. بیشتر توده‌های پستان از نوع خوش‌خیم بوده و برای فرد خطر زیادی ندارند. درصورتی‌که سرطان سینه بدخیم باشد، مراحل درمانی باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.

براساس نتایج آسیب شناسی و نتایج مربوط به آزمایشات خون و اسکن‌های تصویری مرحله سرطان سینه تعیین می‌شود. دانستن مرحله پیشرفت سرطان به بیمار و تیم درمانی او کمک می‌کند که بهترین روش درمانی را در انتخاب کرده و از آن استفاده بکنند. همچنین تعیین شدن این مراحل به بیمار کمک می‌کند که از شانس زنده ماندن خودآگاه شود. در ادامه این مطلب می‌خواهیم شما را با ۵ مرحله مختلف سرطان سینه و درمان‌های معمولی که برای هر مرحله در نظر گرفته می‌شود آشنا کنیم.

سرطان سینه | درمان سرطان سینه | مراحل سرطان سینه

۱- سرطان سینه مرحله ۴

در مرحله ۴، سرطان سینه به نقاط دیگر بدن راه پیدا کرده و به اصطلاح متاستاز کرده است که از این مناطق می‌توان به استخوان‌ها، کبد، مغز و ریه‌ها اشاره کرد. این مرحله را سرطان سینه متازتاتیک می‌نامند و اگر چه معمولا غیر قابل درمان انگاشته می‌شود اما روش‌های درمانی جدید به بیمار کمک می‌کنند که چند سال بیشتر زنده بمانند. حتی در حالی که بیماری آن‌ها وارد مراحل پیشرفته ای شده است. اصلی ترین روش درمانی که در واقع تنها به تاخیر انداختن مرگ است استفاده از داروهاست و در برخی موارد نیز شیمی درمانی توصیه می‌شود.

در زنانی که سرطان سینه آن‌ها با استفاده از هورمون‌های زنانه تغذیه می‌شود از روش‌های هورمون درمانی مانند استفاده از تاموکسیفن یا بازدارنده‌های آروماتاز برای جلوگیری از رشد سرطان استفاده می‌شود. داروهایی که ویژگی‌های خاص سلول‌های سرطانی را نشانه می‌گیرند و در روش موسوم به درمان هدف دار به کار برده می‌شوند می‌توانند اثرات آنزیم‌ها و پروتئین‌هایی که باعث رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند را کاهش دهند. در موارد کمتری نیز از جراحی و پرتودرمانی برای کاهش نشانه ها و عوارض استفاده می‌شود که اثرات سرطان سینه مانند درد شدید را کاهش می دهند.

۲- سرطان سینه مرحله ۳

سرطان سینه مرحله ۳ در واقع از موارد پیشرفته سرطان به شمار می‌آید. در این مرحله سلول‌های سرطانی خود را به غدد لنفاوی رسانده اند اما هنوز به دیگر ارگان‌های بدن سرایت نکرده اند. این مرحله خود براساس اندازه تومور و میزان درگیر شدن غدد لنفاوی به سه دسته بندی تقسیم می‌شود:۳ اِی (۳A ) 3 بی (۳B) و ۳ سی (۳C).

هر یک از موارد زیر می تواند در دسته بندی سرطان سینه نوع ۳ اِی قرار بگیرد:

• عدم وجود تومور یا وجود تومور با هر اندازه‌ای و سرطان در ۴ تا ۹ مورد از غدد لنفاوی مجاور
• توموری بزرگ تر از ۴ سانتیمتر در طول و رشته های کوچک سلول‌های سرطان سینه در غدد لنفاوی
• توموری بزرگ تر از ۵ سانتیمتر و سرطانی در یک تا سه غده لنفاوی در نزدیکی استخوان سینه

سرطان سینه نوع ۳ بی می تواند هر اندازه‌ای باشد. این نوع از سرطان در دیواره سینه یا پوست سینه رخ می دهد که می تواند با تورم موضع همراه باشد. این نوع نیز تا ۹ غدد لنفاوی مجاور را نیز درگیر خود خواهد کرد. سرطان سینه نوع ۳ سی می تواند توموری در هر اندازه باشد و یا اصلا توموری وجود نداشته باشد. این نوع مواردی که سرطان به ۱۰ یا تعداد بیشتری از غذذ لنفاوی نزدیک بازو و ترقوه سرایت کرده باشد را نیز در بر می‌گیرد.

درمان سرطان سینه مرحله ۳ بسیار متنوع است. در برخی از موارد تمام سینه بیمار برداشته می‌شود که به آن «ماستکتومی» (mastectomy) گفته می‌شود. در مواردی دیگر نیز از روش نجات سینه یا «لامپکتومی» (lumpectomy) و یا پرتودرمانی و در مواردی نیز شیمی درمانی و برداشتن غده لنفاوی درگیر استفاده می‌شود. برخی بیماران نیز روش‌های هورمون درمانی و درمان سرطان هدفمند را دریافت خواهند کرد. در برخی موارد نیز ابتدا بیمار تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرد تا سایز تومور کاهش پیدا کند و پس از آن ماستکتومی و پرتودرمانی صورت خواهد گرفت.

هورمون درمانی و درمان سرطان هدفمند نیز ممکن است در صورت لزوم و مفید بودن مورد استفاده قرار گیرند. افرادی که سرطان سینه آن ها در مرحله ۳ قرار دارد معمولاً برای برداشتن دستکم برخی از غذذ لنفاوی درگیر در زیر بازو مورد عمل جراحی قرار گرفته و ممکن است برای درمان غدد لنفاوی نزدیک ترقوه و استخوان سینه تحت پرتودرمانی قرار گیرند.

۳- سرطان پستان مرحله ۲

در سرطان پستان مرحله ۲، سرطان رشد کرده اما هنوز در مراحل اولیه قرار دارد. این مرحله خود دارای دو دسته بندی است. در مرحله ۲ اِی (2A) یکی از موارد زیر وجود دارد:

• هیچ توموری وجود ندارد و کمتر از ۴ غده لنفاوی مبتلا به سرطان در زیر بازو
• توموری کوچک (کوچک تر از ۲ سانتیمتر) و سرطان در کمتر از ۴ غده لنفاوی زیر بازو
• توموری بین ۲ تا ۵ سانیتمتر بدون این که غدد لنفاوی درگیر شده باشند

سرطان پستان مرحله ۲ (2B) می تواند شامل یکی از مراحل زیر باشد:

• توموری به ابعاد ۲ تا ۵ سانتیمتر و رشته های کوچک سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی
• توموری بین ۲ تا ۵ سانتیمتر و سرطان در کمتر از ۴ غده لنفاوی زیر بازو
• تومور بزرگ تر از ۵ سانتیمتر و بدون درگیر شدن غذذ لنفاوی

اگر چه سرطان پستان مرحله ۲ از مرحله ۱ بزرگ تر است و می‌تواند شامل درگیر شدن غدد لنفاوی نیز باشد اما هنوز امکان درمان و بهبودی بسیار بالاست. در این مورد می‌توان از روش‌های ماستکتومی یا لوپکتومی به علاوه پرتودرمانی و شیمی درمانی استفاده کرد. در صورت موثر بودن پزشک می‌تواند از درمان هورمونی و روش‌های درمانی هدفمند نیز استفاده نماید. در مواردی نیز غدد لنفاوی تکه برداری شده و یا به طور کلی برداشته خواهند شد.

۴- سرطان سینه مرحله ۱

سرطان سینه مرحله ۱ تهاجمی است بدین معنی که سلول های سرطانی وارد بافت‌های سالم سینه شده اند. در نوع ۱ اِی (1A)  معمولاً تومور کمتر از دو سانتیمتر طول خواهد داشت. سرطان در این نوع به بیرون از سینه سرایت نکرده و هیچ غده لنفاوی درگیر نشده است. در مرحله ۱ بی (1B) نیز هیچ توموری وجود ندارد یا طول آن کمتر از ۲ سانتیمتر است و رشته‌های نازکی از سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی یافت می‌شوند. در سرطان سینه مرحله ۱ معمولاً از روش لوپکتومی برای حفظ سینه و بدنبال آن پرتودرمانی استفاده می‌شود. برای تومورهای بزرگ تر از یک سانتیمتر نیز ممکن است شیمی درمانی در نظر گرفته شود. روش تکه برداری معمولاً برای تشخیص سرطان در غدد لنفاوی نزدیک سینه تجویز خواهد شد.

۵- سرطان سینه مرحله صفر

این مرحله از دوره را دوره قبل از سرطان هم می‌نامند که اولین مرحله سرطان پستان محسوب می‌شود و رایج‌ترین آن هم رشد سلولی که از حالت نرمال خارج شده و غیرطبیعی در کانال‌های شیری پستان است. این مرحله از سرطان سینه تهاجمی نبوده و به دیگر بافت‌های سینه سرایت نخواهد کرد اما می‌تواند در صورت درمان نشدن در آینده به دیگر نقاط سینه سرایت نماید. در این نوع از سرطان، سلول‌های سرطانی هنوز به غدد لنفاوی و دیگر ارگان‌های بدن نیز سرایت نکرده اند. این نوع از سرطان معمولاً تنها با جراحی یا پرتو درمانی مداوا خواهند شد.

شیمی درمانی معمولاً در این نوع از سرطان سینه کاربردی ندارد. در بیمارانی که سرطان آن‌ها در اثر هورمون‌های استروژن یا پروژسترون تحریک شود از روش‌های هورمون درمانی بعد از جراحی استفاده خواهد شد تا بدین ترتیب خطر تهاجم سلول‌های سرطانی به دیگر بافت‌های سینه در آینده کاهش یابد. در برخی موارد نیز اصولاً هیچ درمانی ضروری نخواهد.

دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان