هرآنچه باید درباره کیست سینه بدانید
کیست سینه یا فیبروستیک سینه یکی از عارضه‌های رایجی است که معمولاً برای خانم‌ها اتفاق می‌افتد و می‌تواند مشکلات متعددی را ایجاد کند. با ایجاد فیبروستیک سینه، معمولاً افراد دچار ترس و نگرانی شده و احتمال ابتلا به سرطان پستان را بالا فرض می‌کنند اما این کیست با وجود ایجاد درد و ناراحتی، خطرناک نیست و ریسک ابتلا به سرطان سینه را زیاد نمی‌کند. نیمی از زنان در طول زندگی و در بازه‌ی سنی بیست تا پنجاه سالگی به این اختلال دچار می‌شوند؛ بنابراین ارائه‌ی اطلاعات درباره‌ی کیست سینه (Breast cysts) نقشی کلیدی برای آسان‌تر شدن روند تحمل و درمان این عارضه دارد.
کیست سینه چیست؟
در روند ایجاد کیست سینه، دو تغییر کلی در بافت پستان ایجاد می‌شود که در نهایت منجر به ضخیم شدن بافت و ایجاد کیسه‌های حاوی مایع در آن می‌شود. به این معنی که فیبروستیک سینه زمانی اتفاق می‌افتد که در بافت پستان افراد کیست‌هایی ایجاد می‌شود که حاوی مایع هستند و ممکن است در یکی از پستان‌ها، یا هر دو پستان فرد دیده شوند. معمولاً فیبروز‌ها از تکه‌های ضخیم شده از بافت سینه تشکیل شده‌اند و توسط خود مبتلایان حس می‌شوند. شانس ایجاد شدن ابتلا به فیبروستیک فیبروکیست سینه در دوران یائسگی افزایش می‌یابد زیرا تغییرات هورمونی شدید در این دوره می‌تواند روی بافت‌های بدن تأثیر بگذارد.
کیست سینه | کیست پستان | انواع کیست سینه
انواع کیست سینه
تشخیص نوع کیست سینه به راحتی توسط خود بیماران ممکن نیست و پزشکان در ابتدا برای اینکه نوع کیست را بهتر و دقیق‌تر تشخیص دهند از سونوگرافی استفاده می‌کنند. در صورت نیاز متخصصان با بررسی بافت‌هایی که از کیست‌ها استخراج شده و انجام آزمایش‌های لازم از مایع درون کیست به یک نتیجه‌ی کلی در مورد نوع آن می‌رسند. انواع مختلف کیست‌های غیرسرطانی در سینه قابل تشخیص هستند که کیست سینه یا فیبروستیک سینه معمولاً متداول‌ترین و کم خطرترین آنها است. توده‌های غیرسرطانی موجود در بافت سینه به‌طورکلی به ۳ دسته کلی تقسیم می‌شوند:
کیست‌های ساده دیواره‌های نازکی دارند که از مایه پر شده‌اند و منسجم نیستند به همین دلیل در سونوگرافی به راحتی قابل تشخیص هسستند و هیچ خطری برای بیمار ندارند و خوش خیم هستند. فیبروستیک، فیبرودنوماس و پاپیلوماس از انواع کیست‌های ساده سینه هستند.
-
کیست پیچیده سینه (کمپلکس):
نوع دیگری از کیست‌ها وجود دارند که حاوی جامداتی شناور در مایع هستند به آن کیست‌های پیشرفته، کمپلکس یا پیچیده می‌گویند که نیاز به معاینه و نمونه‌برداری پزشک دارد. دیواره این کیست‌ها ضخیم است و امواج در سونوگرافی از آنها عبور نمی‌کند و پزشک برای تشخیص خوش خیم یا بدخیم بودن آنها از روش آسپراسیون استفاده می‌کند. در این روش با استفاده از نیدل مخصوص مایع درون کیست را برای نمونه‌برداری خارج می‌کنند که در صورتی که مایع همراه با خون یا موارد غیر معمول دیگر باشد، باید آزمایش‌های تکمیلی انجام می‌شود.
-
کیست‌های بین ساده و کمپلکس:
این نوع کیست سینه به کیست‌های ساده شباهت زیادی دارند، در برخی موارد کیست‌های منسجم نیز در کنار آنها وجود دارد که مشابه کیست‌های پیچیده هستند. در این میان، کیست‌های بین ساده و کمپلکس ویژگی‌های مشترکی با هر دو نوع دارند و نیازمند بررسی دقیقتری برای تشخیص صحیح و ارزیابی خطرات احتمالی هستند.
علل و دلایل ایجاد کیست سینه
علت اصلی بروز کیست سینه همچنان به طور دقیق مشخص نیست اما پزشکان و متخصصان اعتقاد دارند هورمون‌های مرتبط با غدد جنسی در خانم‌ها که شامل استروژن و پروژسترون می‌شود می‌تواند یکی از دلایل ایجاد این تغییرات و بروز کیست سینه باشد. مطابق با تحقیقات به نظر می‌رسد که استروژن نقشی کلیدی و اساسی در ایجاد عارضه‌ی فیبروستیک در سینه دارد. این فرضیه وجود دارد که بانوان مبتلا به این بیماری ممکن است دارای بافتی حساس نسبت به هورمون استروژن باشند.
پزشکان پس از مطالعه سوابق پزشکی بیماری و معاینه پستان‌ها ممکن است ماموگرافی یا سنوگرافی توصیه کنند، براساس تست‌های تصویر‌برداری ممکن است بیوپسی پستان برای فرد توصیه شود.
چه کسانی به کیست سینه دچار می‌شوند
عمده‌ی مبتلایان به کیست سینه را خانم‌ها تشکیل می‌دهند و می‌توان این بیماری را یک عارضه‌ی تک جنسیتی در نظر گرفت. این بیماری در بین‌خانم‌ها بسیار شایع است و می‌توان گفت بیش از نیمی از خانم‌ها در طول زندگی این بیماری را تجربه می‌کنند. ازآنجایی‌که معمولاً این اختلال در بین سنین بیست تا پنجاه سال دیده می‌شود، می‌توان نتیجه گرفت که در بین زنانی رایج است که هنوز عادت ماهیانه‌ی خود را تجربه می‌کنند. بااین‌حال خانم‌هایی که یائسه شده‌اند و در روند هورمون درمانی قرار دارند نیز ممکن است به این اختلال دچار شوند. برخی از متخصصان بیان می‌کنند که بین مصرف قرص‌های هورمونی جلوگیری از بارداری و خطر ابتلا به فیبروستیک سینه ارتباط وجود دارد.
برخی از افراد تصور می‌کنند که کیست سینه مانند کیست تخمدان در اثر وراثت ایجاد می‌شوند ولی این تصور اشتباه است. همانطور که عنوان شد کیست سینه منشأء هورمونی دارد و هر فردی با وجود داشتن سابقه کیست در خانواده یا بدون داشتن این سابقه احتمال دارد به کیست پستان مبتلا شود، ضمن اینکه احتمال ابتلای افراد به فیبروکیست در سنین باروری به خصوص بین سنین ۳۰ تا ۳۵ سالگی که تخمدان‌ها فعالیت منظم‌تری دارند، بیشتر است.
علائم کیست سینه
بیشتر زنان عارضه‌ی کیست سینه را تجربه می‌کنند پس واجب و ضروری است که بانوان از علائم شایع کیست سینه آگاهی داشته باشند. هر چند بسیاری از مبتلایان به این بیماری هیچ علائمی ندارند اما در برخی از مبتلایان نشانه‌های مختلفی دیده می‌شود. علائم وجود این کیست معمولاً قبل از شروع پریود ماهانه در بافت سینه احساس می‌شود و در پایان دوره کاهش می‌یابد. کیست سینه در طی خودآزمایی پستان یا در کنترل‌های معمول توسط پزشک مشاهده قابل تشخیص است.
علائم رایج این اختلال شامل موارد زیر است:
- بزرگ شدن پستان یا احساس شدن توده‌ای در بافت پستان
- درد در پستان‌ها
- التهاب پستان
- وجود تغییرات محسوس در بافت هر دو سینه
- تغییرات ماهیانه‌ی پستان‌ها
- تغییر رنگ پستان
- وجود ترشحات پستانی
- وجود درد در زیر بغل‌ها
علائم کیست کمپلکس سینه که ممکن است بدخیم شود:
کیست سینه کمپلکس در صورت بد خیم بودن شامل علائم زیر است:
- کاهش وزن غیر طبیعی در مدت زمان کوتاه
- محسوس شدن رگ‌های روی سینه
- پوسته پوسته شدن نوک سینه
- فرورفتن یا چروکیده شدن نوک سینه
- تغییر در حالت سینه‌ها
- تغییر در فاصله سینه‌ها
- تغییر در سایز یکی از سینه( یکی از سینه‌ها از دیگری بزرگتر می‌شود)
- از بین نرفتن کیست بعد از پایان دوران قاعدگی
- بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل
- احساس درد در واژن
علائم کیست سینه ساده
کیست سینه دارای شامل علائم زیر است:
- احساس درد در سینه‌ها
- وجود ترشحات زرد رنگ از نوک سینه
- وجود ترشحات خونی از نوک سینه
- وجود تغییر در اندازه سینه‌ها
- تغییر در شکل ظاهری سینه‌ها
- پوسته پوسته شدن نوک سینه‌ها
- فرورفتن یا چروکیده شدن نوک سینه‌ها
- بزرگ شدن غدد لنفاوی
- احساس کیست‌های سفت
- غیر متحرک بودن کیست‌ها
کیست سینه (کمپلکس) بدخیم چیست؟
با توجه به اینکه بیش از ۸۰ درصد کیست‌های سینه خوش‌خیم هستند اما در برخی موارد کیست سینه بدخیم و یا تهاجمی خواهد بود به این معنا که کیست‌ها در بافت‌های نزدیک پخش شده و گسترش پیدا می‌کنند. کیست بدخیم سینه به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:
داکتال: این کیست ابتدا در مجرای شیر ایجاد می‌شود و بعد از آن به بافت‌های دیگر حمله می‌کند و در همه بافت سینه گسترش پیدا می‌کند. این نوع کیست‌ها شایع‌ترین نوع هستند.
لوبلار: این نوع کیست‌ها ابتدا در غدد شیر ایجاد می‌شوند و به مرور زمان به تمام بدن حمله می‌کنند این نوع کیست‌ها بسیار نادر هستند.
چه زمانی برای کیست پستان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
• حس شدن توده‌هایی در بافت سینه که به مرور زمان از بین نمی‌روند و ثابت هستند و بعد از پایان هر دوره قاعدگی همچنان وجود دارند.
• درد در سینه‌ها که بعد از تمام شدن عادت ماهیانه از بین نمی‌رود.
• وجود توده‌ای در سینه که با گذشت زمان در حال بزرگتر شدن است.
• دیده شدن هرگونه تغییر در بافت پوست یا عوض شدن رنگ پوست سینه
در صورت مشاهده این علائم باید به پزشک مراجعه کنید:
راه های تشخیص کیست سینه
تشخیص وجود کیست سینه معمولاً در مرحله‌های ابتدایی توسط خود فرد امکان‌پذیر است. افراد ممکن است توده یا تغییراتی را در بافت سینه‌ی خود احساس کنند اما تشخیص اصلی و نهایی بر عهده‌ی پزشک متخصص است.
مراحل تشخیص کیست سینه شامل موارد زیر است:
۱. آزمایش بالینی سینه: در طی این آزمایش پزشک ناحیه‌ی سینه را مشاهده می‌کند تا تغییرات غیرعادی در بافت آن را تشخیص دهد. اگر احتمال ابتلا به کیست سینه وجود داشته باشد معمولاً پزشکان از مبتلایان می‌خواهند چند هفته صبر کرده و سپس دوباره در مرحله‌ای دیگر از چرخه‌ی قاعدگی، برای آزمایش تغییرات کیست به مطب مراجعه کنند.
۲. ماموگرافی: اگر پزشک بافتی غیرعادی در سینه مشاهده کند، برای تشخیص دقیق‌تر از ماموگرافی استفاده خواهد شد. ماموگرافی یک روش عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس است که بر بافت سینه متمرکز می‌شود.
۳. سونوگرافی: در این روش از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از بافت درونی سینه استفاده می‌شود. معمولاً روش‌های سونوگرافی و ماموگرافی همراه با یکدیگر برای تشخیص عارضه‌ی کیست سینه تجویز می‌شوند. سونوگرافی برای تشخیص اینکه کیست حاوی مایع است یا خیر استفاده می‌شود.
۴. بیوپسی سینه: اگر عکس‌برداری‌های ماموگرافی و سونوگرافی عادی باشد اما پزشک هنوز به بی‌خطر بودن کیست شک داشته باشد، برای اطمینان کامل از روش بیوپسی استفاده می‌کند. در این روش، در طی یک فرایند جراحی، قسمتی از بافت و مایع درون کیست، برای آزمایشات دقیق‌تر برداشته می‌شود. برای تشخیص محل دقیق توده، از تصویرهای به‌دست‌آمده از ماموگرافی استفاده می‌شود.
روش های درمان کیست سینه
کیست پستان به صورت کلی درمان خاصی ندارد اما در مواردی که بیمار دچار مشکل و درد زیادی باشد پزشک ممکن است روش‌های درمانی را به کار بگیرد. توجه داشته باشید که روش‌های درمانی با توجه به نوع کیست سینه متفاوت خواهد بود. اما به طور کلی روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شوند:
NFA: در این روش با تشخیص پزشک با استفاده از سوزن یا نیدل مخصوص مایع درون کیست را خارج می‌کنند تا درد و نارحتی را کم کنند و در صورت غیر طبیعی بودن مایع درون کیست برای آزمایش و تشخیص بهتر به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
جراحی:
در صورتی که بعد از تخلیه مایع کیست‌ها بیماری عود کرد با تشخیص پزشک برای خارج کردن کیست‌ها جراحی انجام می‌شود.
ویتأمین E:
کیست‌های ساده معمولاً نیاز به درمان ندارند و پزشک دارو یا درمان دیگری تجویز نمی‌کند و توصیه می‌کند که بیمار درگیر درمان‌های خطرناک نشود و در صورت اصرار از سمت بیمار صرفاً ویتأمین E تجویز می‌شود که خاصت ضد التهابی دارد و کمی درد را کاهش می‌دهد. اگر بیمار دردی احساس نکند دارو‌های مکمل نیز تجویز نمی‌شوند.
درمان هورمونی:
در صورتی که وضعیت کیست در بیمار شدید یا وخیم باشد دارو‌هایی مانند تاموکسیفن، ضد بارداری و آندروژن تجویز می‌شود زیرا این دارو‌ها علاوه بر کمک به کنترل و بهبودی عوارض جانبی دیگری دارند.
سوتین طبی:
در صورتی که بیمار نیاز به دارو نداشته باشد توصیه می‌شود برای کاهش درد از سوتین طبی، کمپرس آب گرمو مسکن ساده استفاده کند و در صورت لزوم از مصرف نوشیدنی حاوی کافئین و شکلات خودداری کند.
مشاوره:
پزشک متخصص در صورت نیاز از بیمار می‌خواهد تا با مراجعه به روان‌درمانگر و جلسات مشاروه به بهبود خود کمک کند.
درمان گیاهی:
در برخی موارد ممکن است از بیمار بخواهند برای کمک به بهبود خود و بهتر شدن عملکرد بدن از درمان دارویی استفاده کند. زنجبیل به دلیل خاصیت ضد التهابی که دارد می‌تواند به کاهش درد کمک کند همچنین ماساژ سینه‌ها با روغن زنجبیل و گرم نگه داشتن آنها بسیار کمک‌کننده هستند. زرچوبه به دلیل داشتن دارویی همچون کورکومین برای مبارزه با سرطان سینه بسیار کمک‌کننده است. مصرف روغن گل مغربی به دلیل داشتن اسید چرب در دوران قاعدگی درد را کاهش می‌دهد.
چه چیزی باعث ایجاد کیست سینه می شود؟
در ساختار داخلی بافت سینه بافتی به نام همبند، غدد شیری و بافت‌های چربی وجود دارد. بزرگ شدن غدد و بافت همبند در پستان می‌تواند باعث انسداد مجاری شیر شود. در نتیجه، مجاری شیر ممکن است بزرگ شده و پر از مایع شود و بدین ترتیب، ساختاری به نام کیست سینه پدیدار می‌شود. میکروکیست نامی است که به کیست‌های سینه‌ای داده می‌شود که خیلی کوچک هستند و قابل احساس نیستند. اما با ماموگرافی یا سونوگرافی قابل مشاهده هستند. ماکروسیست به اندازه‌ای بزرگ است که قابل لمس باشد و می‌تواند بین ۲. ۵ تا ۵ سانتیمتر رشد کند. این نوع کیست‌های سینه می‌توانند با فشار دادن بر روی بافت سینه باعث ایجاد درد شوند.
علت دقیق تشکیل کیست پستان مشخص نیست. دلیل این ساختار ممکن است به دلایل هورمونی، روانی، محیطی و تغذیه مربوط باشد. تحقیقاتی وجود دارد که نشان می‌دهد استروژن اضافی سبب رشد نامتعارف بافت سینه و تشکیل کیست می‌شود.
درمان کیست سینه
اگر افرادی که به کیست سینه دچار شده‌اند علائمی نداشته باشند یا علائم خفیف بیماری داشته باشند، به طور کلی به درمان خاصی نیاز ندارند. دردهای شدید یا کیست‌های بزرگ و دردناک، نیازمند درمان هستند. معمولاً دو نوع راه حل برای از بین بردن این عارضه وجود دارد:
الف) بیوپسی سوزنی: در این روش پزشک با استفاده از سوزنی بسیار باریک، مایع درون کیست را تخلیه می‌کند و این تخلیه، باعث کاهش درد و ناراحتی ناشی از وجود کیست سینه می‌شود.
ب) جراحی: در شرایطی بسیار نادر، ممکن است پزشک برای از بین بردن کیست سینه و یا فیبروستیک از جراحی استفاده کند.
جراحی کیست پستان
در صورتی که پزشک متخصص مشکوک به وجود کیست در سینه شود ماموگرافی و سنوگرافی را تجویز می‌کند. بعد از انجام این دو و بررسی نتایج عکس‌برداری و تشخیص وجود کیست بررسی‌ها برای تشخیص خوش خیم بودن یا بدخیم بودن کیست انجام می‌شود. اگر کیست حاوی مایع باشد و سبب ایجاد درد شدید، تورم و یا عفونت شود با تشخیص پزشک تخلیه می‌شود.
تخلیه کیست با بیحسی موضعی بر روی پوست محل وجود کیست انجام می‌شود، پزشک با ایجاد یک برش کوچک بر روی پوست با استفاده از سوزن مخصوص کیست را تخلیه می‌کند. این کیست که صرفاً حاوی مایع است بعد از مدتی جذب شد و از بین می‌رود.
جراحی و خارج کردن کیست درمان معمول و رایجی نیست و صرفاً در صورتی که کیست عود کنند یا حاوی مایع نسبتاً جامد و یا خونی باشد و دوباره رشد کند و سبب بروز علائم غیر طبیعی شود که احتمال گسترش آن به دیگر بافت‌ها نیز وجود داشته باشد با تشخیص پزشک جراحی انجام می‌شود.
نکات مهم قبل از جراحی کیست سینه
قبل از عمل جراحی پزشک معالج نکات ضروری زیر را به جهت تشخیص بهتر و نتیجه بهتر بعد از جراحی به بیمار اعلام می‌کند:
• انجام آزمایش‌های ضروری
• انجام ماموگرافی و سنوگرافی
• انجام MRI در صورت نیاز
• ناشتا بودن بیمار ۸ ساعت قبل از جراحی
• دوش گرفتن در شب قبل از جراحی
• عدم مصرف دارو‌های ضدالتهاب
• عدم مصرف دخانیات حداقل دو هفته قبل از جراحی
• عدم مصرف نوشیدنی الکلی حداقل دو هفته قبل از جراحی
• مصرف مواد غنی از آهن قبل از عمل جراحی
مراقبت های بعد از جراحی کیست سینه
بعد از عمل جراحی سینه مراقبت‌های زیر را به جهت تسریع در روند بهبودی انجام دهید:
- روز اول بعد از جراحی استراحت مطلق داشته باشید
- دارو‌های تجویز شده را کامل و در زمان مشخص شده مصرف کنید
- مایعات و آب به اندازه کافی مصرف کنید
- از مصرف نمک و سدیم خودداری کنید
- احساس کوفتگی بعداز عمل کاملاً طبیعی است
- از مصرف مسکن بیش از میزان تجویز شده خودداری کنید
- باید جای زخم را خشک نگه دارید
- بعد از دو تا ۵ روز بعد از عمل می‌توانید حمام کنید
- به هیچ عنوان سعی نکنید پانسمان را از زخم جدا کنید
- با اجازه پزشک پیاده روی کنید
- در هنگام خواب به روی کمر بخوابید و از خوابیدن به شکن و پهلو خودداری کنید
- از لباس‌هایی که مانع از تعرق می‌شود استفاده کنید
- تا زمان بهبودی از سوتین طبی استفاده کنید
- تا بهبودی کامل فعالیت‌های سنگین انجام ندهید
- سعی کنید تا یک سال در معرض مستقیم نور خورشید نباشید
- تا بهبودی کامل از کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی خودداری کنید
کیست سینه در مردان
بروز کیست سینه در مردان به نام ژنیکوماستی یا بزرگ شدن سینه نیز شناخته شده است. این بیماری سبب تورم بافت و نوک سینه در آقایان می‌شود. رشد بیش از حد بافت چربی و مجرای استروما در سینه مردان سبب بزرگ شدن آن می‌شود. این بیماری خطرناک نیست و بروز آن سن خاصی ندارد. نظر متخصصان بر این است زمانی که ترشح هورمون تستوسترون پایین آمده و تشرح استروژن بالا می‌رود سبب بروز کیست سینه در مردان می‌شود.
این بیماری علائم زیر را از خود نشان می‌دهد:
- بزرگ شدن غیر طبیعی سینه
- متورم شدن نوک سینه
- احساس درد در سینه‌ها
- ترشح مایعات غیر طبیعی از سینه
- افزایش و تجمع چربی
- ایجاد پوست اضافه در سینه
- افتادگی اطراف سینه
- حساسیت به تغییر دما در نوک سینه
- سفت شدن زیر سینه
تفاوت بین کیست سینه و توده سینه
میان کیست و توده در سینه تفاوتی وجود دارد و تفاوت بین کیست و توده در سینه با لمس معمولی توسط خود شخص قابل تشخیص نیست. گاهی اوقات کیست‌ها ممکن است ظاهر و قوام نرمتری داشته باشند، در حالی که توده‌ها به طور معمول ساختار سختتری دارند. اگر تعداد و اندازه کیست‌ها زیاد باشد معمولاً درد بیشتری احساس می‌شود. در صورتی که کیست با حالتی ملتهب در سینه وجود داشته باشد درد قابل توجهی احساس می‌شود. گاهی اوقات زمانی که بیمار منشأ درد را از قفسه سینه، شانه یا قلب احساس می‌کنند و گزارش می‌کند، در سونوگرافی کیست در سینه چپ قرار دارد. حتی اگر کیست‌هایی که سبب دردهای شدید می‌شوند سبب بروز سرطان سینه نشوند، درمان مناسب برای آنها می‌تواند تخلیه با سوزن و تحت هدایت سونوگرافی باشد.
کیست سینه و سرطان پستان
کیست‌های سینه ساده خطرناک نیستند و معمولاً به سادگی درمان می‌شوند. اما به صورت خیلی نادر کیست‌ها کمپلکس ممکن است بدخیم باشند و به بافت‌های اطراف سینه نیز حمله می‌کنند و گسترش پیدا می‌کنند. این توده‌ها اغلب سفت هستند به بافت‌های دیگر چسبیده‌اند و حرکت نمی‌کنند و بدون درد هستند. کیست‌های کمپلکس بدخیم که سبب ایجاد سرطان سینه می‌شوند به دو دسته داکتال و لوبولار تقسیم می‌شوند. داکتال که نوع شایعتر سرطان سینه است و از مجرای شیر شروع می‌شود و در به کل بافت سینه گسترش پیدا می‌کند. سرطان سینه لوبولار نادرترین سرطان سینه است که از غدد شیری شروع می‌شود و به تمام بدن منتقل می‌شود.
کیست سینه در بارداری
در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و بیشتر شدن ترشحات هورمونی در بدن زنان کیست‌های سینه اندازه‌های بزرگ‌تری دارند اما در صورتی که بعد از انجام آزمایش و ماموگرافی و سونوگرافی تشخیص پزشک ساده بودن کیست سینه باشد جای هیچ نگرانی نیست. این کیست‌ها در دوارن بارداری خطری برای جنین و مادر ایجاد نمی‌کنند. وجود کیست ساده حتی در دوران شیردهی نیز خللی ایجاد نکرده و برای مادر و نوزاد خطرناک نیستند.
تشخیص کیست سینه
تشخیص کیست سینه معمولاً در مرحله‌ی ابتدایی توسط خود فرد انجام می‌شود. افراد ممکن است توده یا تغییراتی را در بافت سینه‌ی خود احساس کنند اما تشخیص اصلی بر عهده‌ی پزشک متخصص است. ضروری است که فرد در صورت مشاهده کردن هر یک از علائم کیست سینه پزشک باتجربه و متخصصی را برای مراجعه انتخاب کرده و برای انجام آزمایشات و معاینات اقدام کند.
روند تشخیص شامل موارد زیر است:
- آزمایش بالینی پستان: در طی این آزمایش پزشک ناحیه‌ی سینه را مشاهده می‌کند تا تغییرات غیرعادی در بافت آن را تشخیص دهد. اگر احتمال ابتلا به کیست سینه وجود داشته باشد معمولاً پزشکان از مبتلایان می‌خواهند چند هفته صبر کرده و سپس دوباره در مرحله‌ای دیگر از چرخه‌ی قاعدگی، برای آزمایش تغییرات کیست به مطب مراجعه کنند.
- ماموگرافی: اگر پزشک بافتی غیرعادی در سینه مشاهده کند، برای تشخیص دقیق‌تر از ماموگرافی استفاده خواهد شد. ماموگرافی یک روش عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس است که بر بافت سینه متمرکز می‌شود.
- سونوگرافی: در این روش از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از بافت درونی سینه استفاده می‌شود. معمولاً روش‌های سونوگرافی و ماموگرافی همراه با یکدیگر برای تشخیص عارضه‌ی کیست سینه تجویز می‌شوند. سونوگرافی برای تشخیص اینکه کیست حاوی مایع است یا خیر استفاده می‌شود.
- بیوپسی سینه: اگر عکس‌برداری‌های ماموگرافی و سونوگرافی عادی باشد اما پزشک هنوز به بی‌خطر بودن کیست شک داشته باشد، برای اطمینان کامل از روش بیوپسی استفاده می‌کند. در این روش، در طی یک فرایند جراحی، قسمتی از بافت و مایع درون کیست، برای آزمایشات دقیق‌تر برداشته می‌شود. برای تشخیص محل دقیق توده، از تصویرهای به‌دست‌آمده از ماموگرافی استفاده می‌شود.
چه چیزی باعث ایجاد کیست سینه می شود؟
چه چیزهایی سبب ایجاد کیست سینه می شود؟
در ساختار داخلی بافت پستان بافت همبند، غدد و بافت چربی وجود دارد. بزرگ شدن غدد و بافت همبند در پستان می‌تواند باعث انسداد مجاری شیر شود. در نتیجه، مجاری شیر ممکن است بزرگ شده و پر از مایع شود و بدین ترتیب، ساختاری به نام کیست سینه پدیدار می‌شود. میکروکیست نامی است که به کیست‌های سینه‌ای داده می‌شود که خیلی کوچک هستند و قابل احساس نیستند. اما با ماموگرافی یا سونوگرافی قابل مشاهده هستند. ماکروسیست به اندازه ای بزرگ است که قابل لمس باشد و می تواند بین 2.5 تا 5 سانتیمتر رشد کند. این نوع کیست‌های سینه می‌توانند با فشار دادن بر روی بافت سینه باعث ایجاد درد شوند.
علت دقیق تشکیل کیست پستان مشخص نیست. دلیل این ساختار ممکن است به دلایل هورمونی، روانی، محیطی و تغذیه مربوط باشد. نظراتی وجود دارد که استروژن اضافی در بدن ممکن است منجر به رشد بافت سینه و تشکیل کیست شود.
کیست سینه چگونه درمان می‌شود؟
اگر مبتلایان به عارضه‌ی کیست سینه علامتی نداشته باشند یا نشانه‌های بیماری در آنها خفیف باشد، معمولاً درمان خاصی نیاز نیست. دردهای شدید یا کیست‌های بزرگ و دردناک، نیازمند درمان هستند. معمولاً دو نوع راه حل برای از بین بردن این عارضه وجود دارد:
الف) بیوپسی سوزنی: در این روش پزشک با استفاده از سوزنی بسیار باریک، مایع درون کیست را تخلیه می‌کند و این تخلیه، باعث کاهش درد و ناراحتی ناشی از وجود کیست سینه می‌شود.
ب) جراحی: در مواقعی نادر، ممکن است برای از بین بردنکیست سینه و یا فیبروستیک به جراحی نیاز باشد.
اندازه کیست سینه
کیست‌ها یک یا معمولاً چندتایی هستند. قطر آنها می‌تواند از چند میلیمتر تا بیش از ۵ سانتیمتر برسد. هنگام ارزیابی کیست، اندازه آن مهم نیست. ویژگی‌ها و ساختار ظاهر در سونوگرافی مهم است. در سونوگرافی؛ پزشک مسائلی چون؛ آیا دیوار کیست به درستی احاطه شده است؟، نازک است؟، آیا پارتیشن دارد؟، آیا دارای جرم در قسمتی است یا روی دیوار؟، آیا در معاینه داپلر رنگی عروقی دارد؟، آیا کلسیفیکاسیون دارد؟ را بررسی می‌کند. با انجام این بررسی‌ها میزان خطرناکی کیست سنجیده می‌شود.
تفاوت بین کیست و توده در سینه
تفاوت بین کیست و توده در پستان با لمس قابل تشخیص نیست. با این حال، گاهی اوقات کیست‌ها ممکن است قوام نسبتا نرمتری داشته باشند، در حالی که توده‌ها ممکن است ساختار سختتری داشته باشند. اگر تعداد و اندازه کیست‌ها زیاد باشد، شکایت درد معمولاً بارزتر است. در صورت وجود کیست ملتهب در سینه نیز درد قابل توجهی احساس می‌شود. گاهی اوقات در سونوگرافی سینه بیمارانی که منشأ درد را از قفسه سینه، شانه یا قلب احساس می‌کنند، کیست در سینه چپ به عنوان منبع درد در آنها مشاهده می‌شود. حتی اگر کیست‌های دردناک با سرطان مرتبط نباشند، درمان آنها با تخلیه با سوزن و تحت هدایت سونوگرافی مناسب است.
توصیه‌های مفید برای کاهش عوارض کیست سینه
با تغییر سبک زندگی و بکار بستن نکاتی ساده می‌توانید عوارض علائم کیست فیبروستیک و درد ناشی از آن را کاهش دهید. توصیه‌ی اول این است که مصرف کافئین را تا حد ممکن کاهش دهید. بسیاری از خانم‌ها، در سال‌های گذشته گزارش داده‌اند که این تغییر در رژیم غذایی‌شان باعث کاهش درد سینه‌ها در دوران قاعدگی شده است. همچنین کم کردن میزان چربی مصرفی نیز می‌تواند نقشی مثبت در کاهش علائم این عارضه داشته باشد. علاوه بر این، اگر از قرص‌های هورمونی استفاده می‌کنید و علائم فیبروستیک را در بدنتان مشاهده کردید، حتماً با پزشک متخصص صحبت کنید تا درمانی جایگزین برایتان مشخص کند.
راه های پیشگیری از بروز کیست سینه
پیشگیری همیشه بهتر از درمان خواهد بود. کیست سینه بیماری شایعی است که می‌توان به راحتی با رعایت نکات ساده از آن پیشگیری کرد:
تغذیه مناسب
داشتن یک تغذیه مناسب کمک بسیار زیادی در جلوگیری از بروز کیست سینه می‌کند. خوردن میوه و سبزیجات در روز، مصرف غلات و آجیل و خودداری از مصرف مشروبات الکلی به پیشگیری کمک زیادی می‌کند. کم کردن مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار و غذا‌های چرب نیز در پیشگیری تأثیر زیادی دارند.
ورزش
فعالیت بدنی و ورزش منظم سبب می‌شود تا میزان استروژن خوب را در بدن افزایش می‌دهد و باعث پیشگیری از بروز کیست سینه می‌شود.
وزن مناسب
جلوگیری از چاقی، کاهش وزن مناسب به پیشگیری از بروز کیست سینه کمک بسیار زیادی می‌کند.
شیردهی
شیردهی یکی از راه‌های کمک به پیشگیری از بروز کیست سینه است زیرا سبب کم شدن استروژن در بدن مادر می‌شود.
سابقه خانوادگی
اگر در خانواده خود سابقه بروز این بیماری در نزدیکان را داشته‌اید با اطلاع کافی از این موضوع می‌توانید راه‌های پیشگیری را معاینات دقیقتری داشته باشید.
کیست سینه و سرطان پستان
کیست سینه معمولاً علائمی مشابه با کیست‌های سرطانی دارد و بسیاری را نگران می‌کند. بنابراین در صورت مشاهده‌ی علائمی مانند درد و وجود توده‌ای در بافت سینه، نیاز است که حتماً با پزشک متخصص مشورت نمایید. کیست‌های سرطانی معمولاً سفت و از جنس بافت سینه (به علت تقسیم شدن غیرعادی سلول‌ها) هستند اما فیبروستیک‌هاحاوی مایع هستند و بافت نرمتری دارند. خوشبختانه ابتلا به کیست سینه احتمال مبتلا شدن به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد و بین این دو بیماری هیچ ارتباط و همبستگی مشاهده نشده است.
آیا کیست ها خودبه خود از بین میروند؟
اگرچه کیست‌های مشاهده شده در معاینه سونوگرافی معمولاً از نظر تعداد و اندازه در معاینات بعدی ثابت هستند، اما ممکن است با تغییرات هورمونی بیمار، افزایش، کاهش، بزرگ یا کوچک شده باشند. کیست‌های سینه معمولاً پس از یائسگی کوچک یا ناپدید می‌شوند. در بروز کیست‌ها، به ویژه عوامل استرس روانی، برخی از سبک‌های غذایی منفی (مانند مصرف زیاد قهوه، مصرف شکلات) نیز نقش دارند.
گاهی مشاهده شده برخی پزشکان برای فرد مبتلا به کیست ساده، ویتامین E تجویز می‌کنند اما باید تاکید کرد، ویتامین E و همچنین گلمغربی، در بیماری کیست سینه، خاصیت درمانی ندارند و تنها در امار کمی از مبتلایان، درد را کاهش می‌دهند.
در نتیجه باید گفت هیچ فرمول جادویی وجود ندارد که درمان نهایی کیست سینه باشد. ابتدا باید با سونوگرافی، معاینات رادیولوژیکی مانند ماموگرافی، ام آر آی سینه و در صورت لزوم بیوپسی مشخص شود که توده‌های حس شده سرطانی هستند یا خیر. اگر سرطان بود بیمار به سمت درمان‌های جراحی و انکولوژیک هدایت می‌شود.
بارداری و شیردهی برای مبتلایان با کیست سینه
گاهی افرادی که کیست ساده سینه دارند از بارداری وحشت دارن، چرا که فکر می‌کنند تغییرات هورمونی در دوران بارداری و شیردهی با وجود فیبروکیست‌ها ممکن است خطری برای خودشان و جنین داشته باشد.
اما بارداری و شیردهی هیچ خطری برای مادر و جنین در پی نخواهد داشت. فقط از آنجا که طی بارداری میزان ترشح هورمون‌ها در بدن تغییر می‌کند، ممکن است اندازه کیست بزرگتر شود و فرد به‌خاطر وجود آنها درد بیشتری احساس کند.
نکته مهم این است که هورمون‌ها بیشتر از هر عامل دیگری روی تعداد و اندازه کیست‌ها تاثیر می‌گذارند، درتیجه در دوران بارداری و شیردهی انتظار ایجاد تغییراتی در کیست‌ها طبیعی است.
توصیه های مفید برای کاهش عوارض کیست سینه
ایجاد تغییر در سبک زندگی و رعایت نکاتی ساده می‌توانید عوارض احتمالی کیست سینه یا فیبروستیک و علائمی همچون درد بر اثر بروز آن را بسیار کاهش دهید. توصیه‌ی می‌کنیم مصرف کافئین را تا حد امکان کاهش دهید. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از خانم‌ها با انجام این تغییر در رژیم غذایی‌شان به کاهش درد سینه‌ها در دوران قاعدگی کمک بسیاری کرده‌اند. از سوی دیگر کم کردن میزان چربی در وعده‌های غذایی نیز نقش مثبتی در کاهش علائم این بیماری داشته است. توجه داشته باشید اگر از قرص‌های هورمونی برای کنترل یا درمان استفاده می‌کنید و علائم فیبروستیک را در شما ظاهر شده است، حتماً با پزشک متخصص خود درمیان بگذارید تا درمانی جایگزین برایتان تعیین کند.
دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان