بیماری سینه چیست؟
انواع مختلفی از بیماری‌های سینه (Breast diseases) در بزرگسالان وجود دارد. بیشتر این بیماری‌ها خوش خیم هستند و منجر به سرطان سینه نمی‌شوند. بعضی از آنها حتی به درمان نیز احتیاج ندارند و پس از مدتی بهبود می‌یابند. بسته به نوع بیماری سینه روش‌های درمان و تشخیص متفاوت است. بیماری‌های خوش خیم اختلالات غیر سرطانی سینه هستند که می‌توانند در زنان و مردان رخ دهند. انواع زیادی از بیماری‌های خوش خیم سینه وجود دارد.
بیماری سینه | انواع بیماری های پستان | توده های خوش خیم پستان
علائم اولیه بیماری سینه
اولین علامت در بیماری‌های خوش خیم سینه درد است. علاوه بر آن لمس سینه‌ها و خودآزمایی ماهانه نیز به خوبی وضعیت سینه و توده‌های احتمالی در آن را به خوبی نشان میدهد. توصیه می‌شود بانوان همواره سینه‌های خود را خودآزمایی کنند و اگر حالت غیرطبیعی، توده و یا تغییر در توده‌های قبلی احساس کردند سریع به پزشک برای تشخیص بهتر مراجعه کنند. علائم اولیه بیماری های سینه شامل: احساس توده در سینه هنگام خودآزمایی، درد در ناحیه سینه، ترشح غیرطبیعی مایع از نوک پستان، سینه های فرورفته و چروکیده و نوک پستان های برعکس یا پوست پوست شده که در صورت مشاهده هر یک از این علائم لازم است که به پزشک مراجعه شود.
دردهای ناشی از سینه
شایع‌ترین نوع درد سینه با تورم بافت سینه در طول چرخه قاعدگی همراه است. این درد تقریباً همیشه به‌خاطر تغییرات هورمونی است. برخی از خانم‌ها در حدود زمان تخمک گذاری تا آغاز چرخه قاعدگی، درد را تجربه می‌کنند. این درد ممکن است فقط در یک سینه یا در ناحیه زیر بازو احساس شود. درد می تواند خیلی کم باشد در حدی که به سختی آن را حس کنید یا آنقدر زیاد که حتی لباس پوشیدن را دشوار کند.
علت بیماری های سینه
چند عامل می تواند خطر ابتلا به بیماری های خوش خیم سینه را افزایش دهد:
- هورمون درمانی در یائسگی (استفاده از هورمون بعد از یائسگی)
- سابقه خانوادگی سرطان سینه یا بیماری خوش خیم سینه
- عوامل سبک زندگی در دوران کودکی و نوجوانی
برخی از عوامل مانند، شیوه زندگی در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است بر خطر ابتلا به بیماری‌های خوش‌خیم سینه در بزرگسالی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال نوشیدن الکل در نوجوانی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری ها را افزایش دهد. رعایت برخی از عوامل نیز ممکن است خطر ابتلا را کاهش دهند. به عنوان مثال خوردن غذاهایی که حاوی کاروتنوئیدها هستند مانند خربزه، هویج، سیب زمینی شیرین، کدو حلوایی، آجیل و لوبیا در نوجوانی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های خوش خیم سینه را کاهش دهند.
نکته و موردی در بین محققیق مطرح شده که هنوز به تایید رسمی نرسیده و در حال بررسی است. این موضوع بیان می‌کند، دخترانی که در سن 10 سالگی چاق هستند ممکن است نسبت به دخترانی که در 10 سالگی لاغر هستند خطر کمتری برای بیماری‌های خوش خیم سینه در بزرگسالی داشته باشند. با این حال برخی دیگر از محققین عقیده دارند، چاق بودن در دوران کودکی و نوجوانان توصیه نمی‌شود زیرا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و بسیاری از مشکلات دیگر را در بزرگسالی افزایش میدهد.
انواع بیماری های سینه
بیماری‌های خوش خیم سینه، طیف وسیعی دارند که کیست و فیبروکیستیک‌ها یک نوع از آن هستند.
کیست سینه
کیست، کیسه‌ای پر از مایع است که در بافت سینه ایجاد می‌شود. کیست سینه بیشتر شبیه بادکنک پر از آب و یا انگور است، گاهی اوقات التهاب سینه در اثر کیست همراه با احساس سفتی می‌باشد. آنها به طور معمول در زنان 35 تا 50 سال دیده می‌شود اما گاهی در نوجوانان نیز دیده شده است. کیست اغلب قبل از دوره قاعدگی بزرگ، حساس و دردناک می شود. معمولاً خوش خیم و غیر سرطانی هستند.
سینه فیبروکیستیک
فیبروکیست‌ها، یک بیماری خوش خیم با میزان زیادی کیست‌های کوچک در سینه است. بیش از نیمی از خانم ها در برهه‌ای از زندگی خود به بیماری فیبروکیستیک سینه مبتلا می‌شوند. بسیاری از خانم‌های دارای سینه فیبروکیستیک علائم خاصی را تجربه نمی‌کنند. این بیماری می‌تواند تشخیص سرطان سینه را دشوار کند ولی فیبروکیست‌ها بیماری خطرناکی نیست.
فیبروآدنوما
فیبروآدنومها، توده‌های جامد، صاف، سفت و خوش خیم هستند. آنها بیشتر در اواخر نوجوانی و اوایل دهه بیست سالگی در زنان مشاهده می‌شوند اما خانم‌ها در هر سنی ممکن است به این بیماری دچار شوند. فیبروآدنوما در زنان آفریقایی- آمریکایی دو برابر بیشتر از سایر زنان آمریکایی رخ میدهد. فیبروآدنوما توده‌های بدون درد هستند که اندازه آنها متفاوت است و می توانند در هر جایی از بافت سینه رشد کنند.
آدنوز اسکلروز
اسکلروز آدنوز نوعی بیماری است که شامل رشد بیش از حد بافت‌ها در سینه است که اغلب منجر به درد سینه می‌شود. توده‌های آدنوزاسکلروز در بافت سینه در اندازه‌های میکروسکوپی هستند به همین دلیل ممکن است در ماموگرافی به عنوان کلسیفیکاسیون ظاهر شود و با توده اشتباه گرفته شود. برای اطمینان از غیر سرطانی بودن با نظر پزشک فلوشیپ فوق تخصص پستان ممکن است بیوپسی نیز انجام می‌شود.
هایپرپلازی
هایپرپلازی در حقیقت رشد بیش از حد سلول‌های سینه است. بیشتر در قسمت داخلی لوبول‌ها یا مجاری شیر در سینه دیده می‌شوند. 2 نوع هیپرپلازی معمول و غیرعادی وجود دارد که هر دو خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند اما احتمال ابتلا به سرطان پستان در افراد مبتلا به هایپرپلازی آتیپیک نسبت به انواع دیگر آن بیشتری است برای زنان مبتلا به هایپرپلازی آتیپیک که بیش از 20 درصد خطر ابتلا به سرطان مهاجم سینه را دارند توصیه های ویژه غربالگری سرطان سینه وجود دارد.
پاپیلوما توده‌های کوچکی هستند که در مجاری شیر سینه دیده می‌شوند. معمولاً نزدیک نوک سینه هستند و می‌توانند باعث ترشح و درد نوک سینه شوند. ممکن است در خودآزمایی و لمس ناحیه آرئول یک توده احساس کنید. این بیماری بیشتر در زنان 35 سال به بالا مشاهده می‌شود. پاپیلوما با جراحی برداشته می‌شود اما به درمان دیگری احتیاج ندارد. پاپیلوما خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی دهد مگر اینکه سلول‌های غیرطبیعی داشته باشد یا در مجاورت محل کارسینوم داکتال باشد.
تومورهای فیلودس
تومورهای فیلودس توده‌هایی بدون درد و به سرعت در حال رشد هستند که در بافت سینه مشاهده می‌شوند. برخی از تومورهای فیلودس با گذشت زمان به آرامی و برخی نیز به سرعت در حال رشد هستند. تومورهای فیلودس می‌توانند خوش خیم، بدخیم و یا بینابینی باشند. تومورهای فیلودس ممکن است توده ای باشند که در خودآزمایی‌ها احساس شوند یا ممکن است به عنوان یک یافته غیر طبیعی در ماموگرافی ظاهر شوند. کلمه "phyllodes" به معنی برگ مانند است. این موضوع نشان میدهد سلول‌های توموری در زیر میکروسکوپ چگونه دیده می‌شوند. بیشتر تومورهای فیلودس خوش خیم هستند اما مبتلایان به این بیماری باید بیشتر مراقب خود باشند چرا که ممکن است به نوع بدخیم این بیماری که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهد مبتلا شوند.
ماستیت گرانولوماتوز
ماستیت همان ورم (التهاب) در سینه است که ممکن است دردناک باشد. ممکن است سینه قرمز به نظر برسد و باعث علائم مانند آنفولانزا یا تب شود. دلیل ابتلا به این بیماری معمولاً ناشی از عفونت است. ورم سینه معمولاً در مادران شیرده، در صورت گرفتگی مجرای شیر بروز می‌کند. ماستیت با آنتی بیوتیک ها درمان می‌شود. اگر آبسه وجود داشته باشد با سوزن یا با عمل جراحی تخلیه می‌شود. ورم سینه خطر سرطان سینه را افزایش نمی دهد.
سرطان سینه
سرطان به رشد و تکثیر بیش از اندازه سلول ها گفته می‌شود و در هر جایی از بدن ممکن است رخ دهد. سرطان سینه یکی از سرطان‌های پرشیوع در بین بانوان است ولی تعداد ابتلای افراد به بیماری و توده‌های غیرسرطانی و خوش‌خیم بیشتر از توده‌های سرطانی است. ضمن اینکه سرطان سینه اگر به موقع شناسایی شود به راحتی قابل درمان است. برای تشخیص و درمان به موقع سرطان سینه لازم است چکاپ‌های دوره‌ای و خودآزمایی سینه در زمان‌های مناسب انجام شود.
انواع بیماری های سینه در بانوان و آقایان
انواع بیماری‌های بانوان در مبحث قبل بررسی شد و در مردان نیز چند نوع بیماری سینه وجود دارد که مهم ترین آن ژنیکوماستی است و به دلیل اختلال هورمونی ایجاد می‌شود و به راحتی قابل درمان است. بیماری دیگر، سرطان سینه است که با وجود اینکه بسیار کم در مردان دیده می‌شود ولی اگر در مراحل نخستین بیماری شناسایی نشود می‌تواند کشنده باشد.
روش های تشخیص بیماری های سینه
اولین قدم برای تشخیص هر نوع اختلال سینه معاینه شخصی و خودآزمایی ماهانه پستان است. بسته به یافته ها پزشک ممکن است آزمایش های دیگری را برای کمک به تشخیص انجام دهد. این آزمایشات ممکن است شامل سونوگرافی، ماموگرافی یا بیوپسی باشد. ماموگرافی روشی موثر برای تشخیص بیماری سرطان سینه است اما ماموگرافی نمی تواند نوع یک توده را به درستی تشخیص دهد لذا برای افراد بیوپسی تجویز می‌شود. گاهی افراد با شنیدن نام بیوپسی تصور می کند توده سرطانی است در حالی که اینگونه نیست و بیوپسی تنها برای تشخیص بهتر انجام می‌شود.
روش های درمان بیماری های سینه
گزینه‌های درمانی در بیماری‌های پستان بستگی به نوع اختلال سینه دارد. بسیاری از انواع بیماری‌های پستان نیازی به درمان ندارند. برخی از توده‌ها ممکن است با جراحی از بین بروند. ممکن است کیست‌ها با استفاده از یک سوزن بسیار ریز تخلیه شوند. توده های سرطانی نیز بعد از تشخیص توسط جراحی تخلیه می‌شوند و پس از آن شیمی درمانی و پرتودرمانی برای جلوگیری از بازگشت بیماری انجام می‌شود. بسیاری از بیماری های سینه اصلا جای نگرانی ندارند و نباید برای آنها استرس زیادی داشت.
دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان