سونوگرافی سینه چیست ؟

سونوگرافی سینه (Breast Ultrasound) روشی غیر تهاجمی است که برای ارزیابی سینه‌ها استفاده می‌شود. این آزمایش غربالگری امکان  بررسی سریع بافت‌های سینه را فراهم می‌کند. همچنین ممکن است از سونوگرافی برای ارزیابی وضعیت جریان خون در نواحی اطراف سینه‌ها استفاده شود. این روش معاینه اغلب همراه با ماموگرافی استفاده می‌شود اما در بعضی موارد به تنهایی انجام می‌گیرد.

در چه مواردی از روش سونوگرافی سینه استفاده می شود؟

انجام سونوگرافی برای خانم‌هایی تجویز می‌شود که اشعه ایکس برای آنها ضرر دارد مانند زنان باردار، همچنین برای آزمایش غربالگری در زنان کمتر از 30 سال و زنان دارای  پروتز سینه سونوگرافی بهتر از ماموگرافی است. این روش همچنین به پزشک کمک می‌کند که در هنگام انجام بیوپسی محل توده یا کیست را بهتر و دقیق‌تر تشخیص دهد.

سونوگرافی سینه به طور کلی به عنوان قدم اول در آزمایش‌های غربالگری در تشخیص سرطان سینه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد زیرا علائم اولیه سرطان را تشخیص نمی‌دهد.

سونوگرافی سینه | روش سونوگرافی | تشخیص سرطان سینه با سونوگرافی

سونوگرافی چگونه انجام می شود؟

در طی سونوگرافی سینه از شما خواسته می‌شود هرگونه جواهرات، اشیاء فلزی و لباس‌های خود را درآورید و لباس های مخصول به شما داده می‌شود. از پشت بر روی میز معاینه می‌خوابید و بازوی خود را بالای سر می‌برید. یک خمیر یا ژل رسانا روی سینه گذاشته می‌شود و یک مبدل دستی به طور مستقیم روی پوست بالای سینه قرار می گیرد و تصویر برداری انجام می‌شود. پس از اتمام عمل، ژل از روی سینه پاک می‌شود.

به طور کلی پس از سونوگرافی سینه مراقبت خاصی وجود ندارد. با این وجود پزشک بسته به وضعیت خاص بیمار ممکن است دستورالعمل‌های خاصی را اعلام کند.

ماموگرافی سینه چیست؟

در ماموگرام از اشعه X برای تهیه تصویر از سینه استفاده می‌کنند. در این روش از جهات مختلف تصویر از پستان گرفته می‌شود با  مشاهده رسوبات مشكوك و غير طبيعي كلسيم فرد به پزشم فلوشیپ فوق‌تخصص جراح بیماری‌های پستان ارجاع می‌شود. البته همه رسوبات کلسیم مشکوک نیستند. برخی از آنها خوش خیم و برخی مشکوک هستند. به هر حال مشاهده رسوبات کلسیوم در فرد بیمار نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.

ماموگرافی‌ها و بخصوص ماموگرام‌های جدید 3D، یک سری عکس از بافت سینه را از زوایای مختلف تهیه می‌کنند و آنها را برای مطالعه در رایانه جمع می‌کنند. برای افرادی که بافت سینه متراکم دارند و یا جراحی پروتز سینه انجام داده‌اند، انجام ماموگرافی تشخیصی بیش از یک ماموگرافی غربالگری طول خواهد کشید. زیرا رادیولوژیست برای جستجوی ناهنجاری‌ها به تصاویر بسیار دقیق نیاز دارد و لازم است تصاویر بیشتری گرفته شود.

در چه مواردی از روش ماموگرافی سینه استفاده می شود؟

ماموگرافی برای غربالگری سرطان سینه استفاده می‌شود. در این روش پیش از اینکه فرد متوجه توده ای در سینه خود شود ماموگرام می‌تواند با احتمال 75 درصد آن را تشخیص دهد. بسیاری از سرطان‌های سینه وقتی در این مرحله تشخیص داده شوند به راحتی درمان می‌شود. از افرادی که ماموگرافی می‌شوند تنها از 5 تا 10 درصد از خانم‌ها خواسته می‌شود برای آزمایش‌های بعدی بازگردند. به طور معمول، 90 درصد از آزمایش‌های بعدی نتایج طبیعی یا خوش خیم (مشکوک) را نشان نمی‌دهند.

تفاوت های ماموگرافی و سونوگرافی در چیست؟

ماموگرافی و سونوگرافی در اصل روش‌های مختلفی دارند بنابراین موارد متفاوتی را نشان می دهند. در سونوگرافی، امواج صوتی با فرکانس بالا از بافت سینه تصویر تهیه کنند. سونوگرافی کمک می‌کند تا یک توده مشکوک از بافت نرمال سینه تشخیص داده شود. سونوگرافی برای تشخیص توده‌‌های جامد (گره ها) از کیست‌های پر از مایع (کیست ساده یا پیچیده) مناسب است. همچنین به عنوان یک تست تصویربرداری کمکی برای ماموگرافی یا معاینه بالینی پزشک از سینه استفاده می‌شود. سونوگرافی در خانم‌های جوانی که بافت سینه آنها بسیار متراکم است و می‌تواند دقت ماموگرافی را کاهش می دهد مفید است. سونوگرافی معمولاً توده‌هایی را تشخیص می‌دهد که احساس شوند. در حالی که ماموگرام می‌تواند ناهنجاری‌هایی را تشخیص دهد که از نظر جسمی و در خودآزمایی احساس نشوند. ماموگرافی برای خانم‌های مسن بهتر است چرا که در این افراد بافت سینه تراکم کمتری دارد. اگر با معاینه فیزیکی پزشک بتواند توده ای پیدا کند بدون توجه به سن بیمار هر دو ماموگرافی و سونوگرافی تجویز می‌شوند.

تفاوت دستگاه ماموگرافی و سونوگرافی

سونوگرافی سینه از یک پروب دستی به نام مبدل استفاده می‌کند که امواج صوتی اولتراسونیک را با فرکانس بسیار زیاد برای تشخیص به بافت پستان ارسال می‌کند. هنگامی که مبدل در نقاط و زوایای خاصی روی سینه قرار می‌گیرد، امواج مافوق صوت از طریق پوست و سایر بافت‌های سینه حرکت می‌کنند. امواج صوتی مانند یک اکو از بافت‌ها بیرون می روند و به مبدل باز می‌گردند. مبدل موج‌های منعکس شده را جمع می کند که سپس به یک تصویر الکترونیکی از سینه‌ها تبدیل می شوند.

ماموگرافی سینه

یک دستگاه مخصوص اشعه ایکس است. یک تکنسین سینه را روی یک صفحه پلاستیکی شفاف قرار می دهد. یک صفحه دیگر به طور محکم سینه را از بالا فشار خواهد داد. صفحات سینه را صاف می‌کنند و با کمک اشعه ایکس، تصاویری از زوایای مختلف از سینه تهیه می‌شود.

برای تشخیص سرطان سینه، ماموگرافی بهتر است یا سونوگرافی؟

وقتی درباره غربالگری سرطان سینه صحبت می‌کنیم فقط باید از ماموگرافی استفاده شود. غربالگری به این معنی است که خانم‌هایی که هیچ علامتی ندارند از لحاظ داشتن توده سنجیده می‌شوند. ممکن است توده ای در پستان تشکیل شده باشد خود فرد اصلاً متوجه آن نشود و پزشک متخصص هم نتواند آن را تشخیص دهد در اینگونه موارد ماموگرافی سبب تشخیص زودهنگام توده می‌شود. دقت ماموگرافی در حدود 75-80 درصد است. به این معنی که در حدود 20-25 درصد ممکن است سرطان در مراحل اولیه پنهان بماند. بنابراین توصیه می‌شود سالانه با هردو سال یکبار ماموگرافی انجام شود تا اگر توده‌ای تشکیل شد به سرعت تشخیص داده شود. از سونوگرافی سینه به عنوان تشخیص کمکی برای ماموگرافی استفاده می‌شود. سونوگرافی به عنوان یک ابزارغربالگری مورد تأیید قرار نگرفته اند زیرا توده‌ها و کیست‌هایی که از آنها گرفته می‌شود از نظر فیزیولوژیکی طبیعی تلقی می‌شوند. ضمن اینکه الگوهای سونوگرافی بسته به چرخه قاعدگی می توانند به سرعت تغییر کنند. تنها در صورت وجود توده بزرگ تنجام سونوگرافی مفید خواهد بود. بنابراین سونوگرافی برای غربالگری قابل استفاده نیست.

در چه مواردی از سونوگرافی به جای ماموگرافی استفاده می شود؟

از آنجا که سونوگرافی کمتر از ماموگرافی دردناک است، بسیاری از خانم‌ها سؤال می‌کنند: آیا می توانم به جای ماموگرافی، از سونوگرافی برای غربالگری سرطان سینه استفاده کنم؟

سونوگرافی سینه را نباید با ماموگرافی مقایسه کرد زیرا این دو روش تصویربرداری متفاوت با عملکردهای مختلف هستند. سونوگرافی جایگزین ماموگرافی یا برعکس نمی شود.

دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان