توده‌های خوش خیم سینه و درمان آنها
توده‌های خوش‌خیم سرطانی، شاید عارضه‌ی خوبی نباشند اما در دل بسیاری از بیماران مشکوک به سرطان سینه عبارتی امیدبخش است. طبق آمار بررسی شده سرطان سینه کشنده‌ترین سرطان در میان خانم‌ها است. اغلب ما می‌دانیم که سرطان از یک توده شروع میشود، در حالی که اکثر خانوم‌ها در ماموگرافی‌های خود با توده‌هایی مواجه می‌شوند که اکثرشان خوش‌خیم و یا موقت هستند، اما با این حال اضطراب و تشویش آنها را فرا می‌گیرد که در صورت اطلاع کافی در مورد این توده‌ها این اضطراب تا حد زیادی فروکش می‌کند. در ادامه اطلاعات بیشتری از این توده‌ها را در اختیارتان قرار میدهیم.
توده‌های خوش خیم سینه | توده پستان
توده در پستان چیست؟
توده غده‌ای است که در هر نقطه از بدن ظاهر میشود و می‌تواند از بافت‌های مختلفی تشکیل شده باشد. توده سینه در زنان معمولاً در هنگام لمس دوره‌ای مشاهده میشود و باعث نگرانی در مورد سرطان سینه میشود. با این حال، قبل از معاینه کامل و تشخیص توسط پزشک متخصص، خوش خیم یا بدخیم بودن توده تشکیل شده را نمی‌توان تشخیص داد .
توده می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. از جمله این دلایل؛ علل فیبروکیستیک، غدد سباسه و تومورهای تشکیل شده توسط سلول‌های بدخیم عمدتاً بافت‌هایی هستند که با آن مواجه می‌شوند.
علل توده در سینه چیست؟
بافت سینه؛ این یک ساختار پیچیده متشکل از غدد پستانی و بافت مجرای متعلق به این غدد است که در یک بافت همبند و چربی متصل به دیواره قفسه سینه قرار دارد. به این معنا، هر ضایعه تودهای که در بافت پستان احساس شود می‌تواند توسط غده، مجرای ترشحی، بافت چربی و عناصر بافت همبند تشکیل دهنده سینه ایجاد شود. به دلیل حساسیت بالای بافت سینه به هورمون‌های جنسی زنانه، بافت سینه نیز بسته به تغییرات سطح هورمون در خون ممکن است تغییر کند و ضایعات تودهای ایجاد کند.
انواع توده‌های درون پستان کدامند؟
توده‌هایی که در پستان یافت می‌شوند، بسیار گوناگون هستند اما شایع‌ترین آنها که بسیاری از خانم‌ها با آن روبه‌رو می‌شوند به دو دسته‌ی توده‌های خوش خیم و توده‌های بد خیم تقسیم‌بندی می شوند. اما توده‌های خوش خیم درون پستان عبارتند از: فیبروآدنوم‌ها، کیست‌ها، توده‌های ناشی از التهاب و عفونت، بیماری فیبروکیستیک سینه، نکروز چربی و برخی توده‌های اختصاصی دیگر که به طور مختصر با علائم و روش درمان این توده‌ها آشنا می‌شویم.
تغییرات فیبروکیستیک پستان، دردی بدون ترس
تغییرات فیبروکیستیک پستان از حالت‌های شایع در میان بانوان است که تا 99 درصد با درمان‌های غیر جراحی برطرف میشود. فیبروکیستیک سینه در حقیقت به عنوان جزو بیماری‌ها به شمار نمی‌رود بلکه بروز تغییراتی در سینه خانم‌هاست که با درد و تورم سینه‌ها قبل از عادت ماهانه و بهبود نسبی آن بعد از اتمام عادت ماهانه خود را نشان می‌دهد. تقریبا 80 درصد از خانم‌ها در دوره‌ای از زندگی خود این حالت را تجربه می‌کنند اما شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است. در مواردی که درد خفیف است تجویز ویتامین‌ها و پرهیز از مواد محرکی چون قهوه، چای غلیظ، نسکافه و کاکائو در تسکین درد موثر است اما اگر درد شدید و آزار دهنده باشد داروهای دیگری تجویز خواهند شد.
کدام کیست‌ها را باید جراحی كرد؟
كیست‌ها توده‌هایی با دیواره ظریف هستند که قسمت درونی آنها از مایع تشکیل شده است، درست مانند یك توپ پینگ پنگ كه از آب پر شده باشد. این كیست‌ها در هر جای بدن از جمله سینه می‌توانند ایجاد شوند و بسیار شایع هستند طوری که تعداد زیادی از خانم‌ها ممکن است یک یا چند کیست در سینه‌های خود داشته باشند. کیست‌ها علت خاصی ندارند اما به نظر می‌رسد که با وضعیت هورمونی فرد در ارتباط هستند، با این حال وجود کیست لزوما به معنای اختلال هورمونی در یک خانم نیست. خوشبختانه كیست‌ها در اغلب موارد خوش خیم هستند و برای بیمار مشکلسازی نمیکنند.
برای درمان آنها اگر با درد همراه باشد می‌توان از داروهای خوراکی استفاده كرد. اگر کیست بزرگ باشد یا پزشک تشخیص دقیق تر را لازم بداند، اقدام به تخلیه آن با سوزن ظریف خواهد کرد که کار بسیار راحت و بدون دردی است و به صورت سرپايی انجام میشود. اگر كیست‌های كوچك مشكوك باشند می‌توان آنها را با هدایت سونوگرافی تخلیه كرد و نمونه را براي بررسی سلولی به آزمایشگاه فرستاد. در اغلب موارد اقدامات گفته شده برای درمان کیست کافی است اما به ندرت عمل جراحی نیز لازم میشود؛ برای مثال درکیست‌هایی که مایع داخل آنها خونی باشد یا در کنار آنها تودهای دیگر نیز مشاهده شود یا اگر پس از چند بار تخلیه و به فاصله كوتاه از زمان تخلیه کیست عود كند یا اگر قسمتی از آنها سفت یا توپر باشد، نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
فیبرو آدنوم‌ها در زنان جوان شایعتر است
فیبرو آدنوم‌ها شایع‌ترین تومورهای خوش‌خیم پستانی هستند که بیشتر در زنان 20 تا 35 ساله دیده میشود اما در نوجوانان هم ممکن است دیده شوند. قبل از 25 سالگی فیبرو آدنوم‌های پستان از کیست‌ها هم شایع‌ترند و موجب اضطراب و هراس در این گروه از بانوان می‌شوند. این توده‌ها ممکن است در هر دو پستان بوجود بیاید و گاهی ممکن است تعداد آنها به چند عدد در هر سینه برسد. معمولا در صورتی که تشخیص فیبروآدنوم برای پزشک مسجل باشد نیازی به عمل جراحی وجود ندارد اما اگر توده رو به رشد باشد یا اندازه آن در حدی بزرگ باشد که خارج کردن آن ترجیح داده شود، اقدام جراحی لازم میشود. این عمل ساده و بی‌خطر است و از نظر زیبايی نیز مشکل خاصی در سینه ایجاد نمی‌کند زیرا با یک برش بسیار کوچک انجام میشود و با بخیه ظریف و قابل جذب ترمیم میشود.
ممکن است سینه عفونت کرده باشد!
ماستیت یا آبسه پستانی ورم و عفونت پستان است که به دنبال التهاب غدد پستانی در زنان در دوران شیردهی ایجاد میشود، زمانی که التهاب در بافت پستان محبوس میشود، آبسه بوجود می‌آید و به صورت توده ای همراه با علائمی مانند حساسیت، درد و افزایش دما احساس میشود.
توده‌های التهابی بر اثر عواملی نظیر عفونت ایجاد می‌شوند. التهاب ایجاد شده در بافت پستان باعث میشود توده یا سفت شدگی در سینه بیمار حس شود. حتی گاهی با به داخل کشیدن پوست یا نوک سینه علائم سرطان سینه را تقلید می‌کند.
عفونت‌های بافت پستان اغلب در خانم‌های شیرده اتفاق می‌افتند. درمان اولیه این توده‌ها استفاده ازآنتی‌بیوتیک است و بیماران باید سریعا به پزشک مراجعه کنند و دارو دریافت كنند چراکه این التهاب ممکن است تبدیل به آبسه شود. در این صورت نیاز به تخلیه با عمل جراحی میشود. برخی اوقات التهاب درون سینه ناشی از عفونت‌های قارچی است که در این موارد نیاز به درمان با داروهای خاص وجود دارد. گاهی نیز علت التهاب ناشناخته است و میکروب خاصی را نمی‌توان در کشت‌های انجام شده یافت. در این مورد نیز درمان‌های خاصی وجود دارد که به خوبی بیماری را کنترل می‌کنند.
نکروز چربی، توده ای که براثر ضربه ایجاد میشود
اغلب در سینه‌های بزرگ بر اثر اعمال ضربه، بافت‌های چربی آسیب دیده و به صورت توده ای بدون درد احساس میشود. این ضایعه نیاز به درمان خاصی ندارد و اغلب خود به خود از بین می‌رود اما در بعضی موارد چون با ضایعه بدخیم از نظر ظاهری قابل تشخیص نیست، نیاز به نمونه‌برداری و خارج کردن دارد. لازم به ذکر است هر تودهای که بعد از ضربه ایجاد میشود، لزومی ندارد نکروز چربی باشد. گاهی ضربه عاملی برای دقت بیشتر خانم‌ها به سینه و کشف توده‌هایی میشود که از قبل وجود داشته اما به دلیل اینکه درد نداشته از نظر پنهان مانده‌اند بنابراین توده‌هایی که بعد از ضربه کشف می‌شوند، باید تحت بررسی کامل قرار گیرند.
فورا نمونه برداری کنید
مطلبی که در مورد تمام توده‌های خوش خیم (Benign Tumors) وجود دارد این است که تشخیص نوع و خوش خیم یا بدخیم بودن توده با پزشک متخصص است. اگر پزشک برای تشخیص دقیق، نمونه برداری یا عمل جراحی را پیشنهاد کرد باید در اولین فرصت آن را انجام داده چون ضرر یک نمونه برداری ساده بسیار کمتر از تشخیص ندادن و به تعویق انداختن درمان یک توده بدخیم (سرطانی) است. به یاد داشته باشید که سرطان سینه قابل درمان است به شرطی که در تشخیص و درمان آن غفلت نکنیم.
علائم وجود توده در سینه چیست؟
توده پستان را می‌توان با یک روش معاینه دستی بعد از هر دوره قاعدگی زود تشخیص داد. با این حال، برخی از علائم تشکیل توده در پستان مانند احساس درد در سینه قبل از قاعدگی و همچنین تورم و حساسیت سینه‌ها نیز وجود دارد.
تشکیل توده در سینه تنها با تغییرات مشاهده شده در سینه در طول سیکل قاعدگی و دردهای کیستیک احساس می شود. اگرچه تودهای که در پستان مشاهده میشود همیشه نشانه سرطان نیست، اما لازم است برای تشخیص زودهنگام و درمان زودهنگام با پزشک مشورت کنید.
توده پستان چگونه تشخیص داده می شود؟
معمولا اولین تشخیص توده در پستان توسط خود بیمار داده میشود. بيماري كه با توده پستان و ساير شكايات به پزشك مراجعه مي‌كند، ابتدا با سيستم‌هاي تصويربرداري پيشرفته مانند اولتراسوند و ماموگرافی مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد. در نتیجه این ارزیابی برای تعیین اندازه، تعداد و محل توده در پستان، فرآیند ارزیابی قطعه گرفته شده به روش بیوپسی با سوزن ظریف در محیط آزمایشگاه آغاز میشود. در نهایت مناسب‌ترین درمان برای بیمار برای مشکلی که در نتیجه این ارزیابی‌ها تشخیص داده می شود، اعمال می شود.
کدام علائم توده در سینه باید جدی در نظر گرفته شود؟
در دوره پس از نوجوانی، معاینه منظم در زنان برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه بسیار مهم است. بخصوص بعد از 40 سالگی غربالگری باید با انجام ماموگرافی هر سال ادامه یابد. برخی از علائم مشاهده شده در معاینه ممکن است از نظر سرطان ارزشمند باشد. ضایعات تودهای در صورت وجود علائم زیر، توصیه میشود توسط پزشک متخصص ارزیابی شوند:
- توده هایی که باعث تغییر در شکل، رنگ و ساختار پوست سینه شوند.
- توده هایی که باعث دررفتگی، تغییر شکل یا ترشحات خونی در نوک پستان شوند.
- توده هایی که تغییر شکل یا افزایش اندازه را نشان دهند.
- توده هایی که پس از قاعدگی پسرفت نمیکنند.
- توده های نامنظم، محکم و بی حرکت
درمان توده پستان
هنگامی که توده ای در سینه شما تشخیص داده شد، برای تسکین درد، حمام آب گرم توصیه میشود. کیسه‌های یخ و پدهای گرم کننده نیز به عنوان ماساژور عمل می‌کنند. ماساژ با روغن‌های ضروری که مخصوصاً روی آن ناحیه اعمال میشود، می‌تواند باعث تخلیه مایع به خودی خود شود. همچنین میتوانید از ژل‌ها و لوسیون‌های مخصوص برای تسکین درد استفاده کنید. اما استفاده از این گونه محصولات با تجویز پزشک توصیه میشود.
در تمام ضایعات تودهای که در پستان مشاهده میشود نیازی به مداخله و درمان نیست. از این نظر، اینکه کدام ضایعات باید درمان شوند و چگونه درمان می‌شوند، با توجه به تشخیصی که پس از معاینه دقیق انجام میشود، متفاوت است. در اختلالات خوش خیم مانند کیست‌های ساده یا بیماری فیبروکیستیک، ضایعات با توجه به تأثیر آنها بر زندگی روزمره بیمار درمان می شود. کیست‌های بزرگ و ناراحت‌کننده را می‌توان با سوزن آسپیره کرد یا با جراحی برداشت. در ضایعاتی که احتمال سرطانی شدن آنها وجود دارد، بسته به اندازه توده و وضعیت بالینی، ممکن است ضایعه تودهای یا برداشتن کل پستان در نظر گرفته شود.
اگر باردار یا شیرده هستید، تعداد داروهایی که میتوانید استفاده کنید محدود است. گاهی اوقات ممکن است نیاز به برداشتن توده با مداخلات جراحی باشد.
روش های مورد استفاده در درمان توده سرطانی پستان
پزشکان همیشه در مورد روش درمان تصمیم میگیرند. به خصوص زمانی که توده بدخیم یا سرطانی باشد، روش‌های درمان نیز متفاوت است.
درمان توده در پستان بسته به ساختار، محل و اندازه توده تعیین میشود. در صورت بروز هرگونه سوء ظن به سرطان، معاینات دقیق‌تری انجام میشود. هنگامی که توده در پستان فیبروآنوما یا کیستیک خوش خیم باشد، با کمک برخی داروهای پزشکی یا مداخلات جراحی در مقیاس کوچک درمان می‌شوند.
در توده هایی که به عنوان سرطان سینه در نظر گرفته می‌شوند، یک یا چند مورد از درمان های زیر با توجه به معیارهای مختلف مانند وضعیت بالینی توده، اندازه آن، گسترش یا عدم گسترش توده، برای بیمار اعمال میشود:
- لامپکتومی (فقط برداشتن توده و بافت‌های اطراف آن)
- ماستکتومی (برداشتن کامل پستان، بسته به تصمیم بیمار و پزشک، نوک پستان را می‌توان با جراحی حفظ پستان حفظ کرد یا به طور کامل برداشت)
- برداشتن غدد لنفاوی
- رادیوتراپی (در زنانی که تحت عمل جراحی حفظ سینه قرار میگیرند، ممکن است نیاز باشد که پرتودرمانی به درمان اضافه شود)
- شیمی درمانی (بسته به ویژگی های توده بر اساس هورمون، عامل بیولوژیکی یا مبتنی بر مواد شیمیایی می تواند انجام شود)
جراحی توده پستان
مشاهده توده در سینه همه زنان را می‌ترساند. با این حال، نباید فراموش کرد که تقریباً 85 درصد توده‌های سینه خوش‌خیم هستند. توده‌های بدخیم را می‌توان با تشخیص به موقع و درمان مناسب با موفقیت درمان کرد. مشکل توده سینه که در زنان یائسه بسیار شایعتر است با روش‌های جراحی قابل درمان است.
معمولا به منظور برداشتن توده در سینه با جراحی ؛ به دنبال شرایطی هستند که توده پستان به اندازه خاصی رسیده یا بدخیم باشد. در غیر این صورت، حمام آب گرم، استفاده از کمپرس سرد یا گرم و ماساژ از جمله روش‌های درمانی است.
بعد از تشخیص توده در پستان، با انجام معاینات و ارزیابی‌های لازم، تصمیم‌گیری میشود که آیا مداخله جراحی انجام شود یا خیر. قبل از تصمیم‌گیری در مورد جراحی توده پستان، از سیستم‌های تصویربرداری و برنامه‌های بیوپسی کمک گرفته میشود تا اطلاعاتی در مورد ساختار توده به دست آید. این یک روش جراحی است که حدود 1 ساعت و نیم طول می‌کشد. در حین و بعد از انجام این عمل جراحی که توسط پزشکان مجرب انجام میشود، باید احتیاطات لازم در خصوص احتمال عفونت و عود توده انجام شود.
پس از درمان جراحی مشکل توده در پستان، کنترل‌های پزشک نباید قطع شود و حداکثر توجه به سبک زندگی و رژیم غذایی باشد.
چه نوع درمانی توسط دکتر حجت برای توده پستان انجام می شود؟
ابتدا معاینه توسط دکتر حجت فوق تخصص جراحی سینه انجام میشود. سپس بیماران برای معاینات رادیولوژیک لازم به متخصص رادیولوژی در زمینه بیماری‌های پستان هدایت می شوند. با توجه به شکایت بیمار در صورت لزوم آزمایش خون نیز تجویز می شود. پس از نتایج رادیولوژی، در صورت لزوم بیمار تحت معاینات تکمیلی قرار می‌گیرد. در صورت لزوم بیوپسی یا سیتولوژی تخلیه انجام می شود. با پیروی از این رویه ها، مشخصات ریسک فرد در مورد تغییر فعلی ترسیم میشود. در صورت نیاز به درمان یا عمل جراحی، برنامه پیگیری انجام می شود.
دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان
خدمات دکتر علی حجت
