شناخت انواع کیست سینه
بیشتر زنان در طول زندگی دارای کیسه‌های پر آب بی خطری به نام کیست در سینه‌هایشان می‌شوند و تجربه داشتن آن را دارند. این توده‌ها که با دست هم قابل لمس شدن همستند ممکن است در بیماران ترس ایجاد کنند. اما از نظر پزشکان بیماری‌های سینه زنانی که به این مشکل شایع دچار هستند، گرفتار سرطان سینه نمی‌شوند. اما نکته‌ی مهمی که باید در نظر بگیریم، این است که این کیست‌های سینه باید به صورت دوره‌ای چک شوند تا از بروز مشکل جلوگیری شود و نباید وجود کیست سینه را مساوی با داشتن سرطان سینه دانست.
درمان کیست سینه | کیست سینه در زنان | شناخت انواع کیست سینه
احتمال وجود کیست سینه در زنان
تقریبا همه خانم‌ها در طول عمرشان برای یک بار هم که شده کیست سینه را تجربه می‌کنند. کیست پستان که در میان عموم مردم به آن کیست سینه هم گفته می شود، توده‌ای داخل سینه است که دیواره نازکی دارد و مایع درون آن یکدست و زلال است. کیست‌ها معمولا کوچک هستند ولی ممکن است کیست‌های بزرگ هم تشکیل شوند که البته جای نگرانی نیست؛ چون اندازه کیست دلیل خطرناک بودن آن نیست.
دو نوع کیست سینه (breast cyst) وجود دارد؛ کیست‌های ساده و کیست‌های کمپلکس. اغلب کیست‌های سینه (چه بزرگ باشند، چه کوچک) کیست‌های ساده هستند که هیچ خطری را متوجه سلامت فرد نمی‌کنند و تنها ممکن است باعث ایجاد درد در سینه شوند ،قسمت توپری داخل کیست سینه وجود ندارد و فقط حاوی مایع است. اما کیست‌های کمپلکس متفاوت هستند؛ به این شکل که دیواره ضخیمی دارند و علاوه بر مایع به شکل توده لمس می‌شوند. این کیست‌ها گرچه همیشه خطرساز نیستند، اما به اندازه کیست‌های گروه قبل بی آزار هم نیستند و اگر طی نمونه برداری، آزمایش‌ها و معاینات توده خطرناک تشخیص داده شود، باید درمان را شروع کرد.
علائم کیست سینه
- درد و حساسیت پستان
- توده‌هایی در سینه که صاف و سخت هستند و می‌توانند آزادانه بالا و پایین حرکت کنند.
- تغییر سایز توده‌ها در دوران پریود و کاهش علایم پس از شروع خونریزی. قرمزی، تب و ترشح در سینه می‌شود.
- تورم و سختی در سینه
- درد در سینه
- ترشحات شفاف یا خونی از نوک پستان
- تغییر شکل نوک پستان، فرورفتگی به سمت داخل
- خارش و زخم روی پوست سینه
- لایه لایه شدن و پوسته پوسته شدن پوست سینه
- بزرگ شدن سینه، تغییر شکل، سایز و تغییر رنگ سینه
کیست های خطرناک سینه کدامند؟
آنچه می‌توان با عنوان کیست سینه خطرناک از آن یاد کرد، دسته دوم کیست‌ها یا همان کیست‌های کمپلکس هستند؛ اما تشخیص نوع آنها و میزان خطرناک بودن شان کار شما نیست. درصورتی که فرد در سینه خود توده ای لمس کند، باید حتما به پزشک مراجعه کند؛ چراکه تنها راه تشخیص قطعی نوع توده، سونوگرافی یا رادیولوژی است. یعنی هیچ کس نمی‌تواند صرفا با لمس یک توده به این نتیجه برسد که توده خطرناک است.
کیست سینه، ارث مادری است؟
بعضی‌ها تصور می‌کنند کیست‌های سینه هم مانند کیست‌های تخمدان در اثر وراثت ایجاد می‌شوند. درحالی که این تصور اشتباه است و کیست‌های سینه و تخمدان، ساختار متفاوتی دارند.
از آنجا که علت اصلی تشکیل کیست سینه هورمون‌های تخمدان است، در سنین باروری خانم‌ها، احتمال تشکیل کیست بیشتر می‌شود. تخمدان‌های بانوان در سنین بین ۳۰ الی ۳۵ سالگی فعالیت‌های منظم‌تری دارد و به همین دلیل زنان در طول این سال‌ها در دوران اوج باروری قرار دارند و بیشتر از هر زمان دیگری ممکن است دچار کیست سینه شوند. احتمال اینکه پستان بانوان کیست ساز شود، با ورود به سن۳۰ سالگی بیشتر می شود و احتمال ابتلا به آن معمولاً تا سن ۵۰ سالگی هم بالا است.
در زمان داشتن کیست سینه نباید به کودکم شیر دهم؟
گاهی افرادی که کیست سینه ساده دارند از بارداری می‌ترسند، چون فکر می‌کنند ممکن است خطری برای خودشان و جنین داشته باشد. اما درصورتی که سونوگرافی یا رادیولوژی، ساده بودن کیست‌ها را تایید کنند، بارداری و شیردهی هیچ خطری برای مادر و جنین در پی نخواهد داشت. فقط از آنجا که طی بارداری میزان ترشح هورمون‌ها در بدن تغییر می‌کند، ممکن است اندازه کیست بزرگ‌تر شود و فرد به خاطر وجود آنها درد بیشتری احساس کند.
البته از آنجا که هورمون‌ها بیشتر از هر عامل دیگری روی تعداد و اندازه کیست‌ها تاثیر می‌گذارند، بعد از اتمام دوره بارداری و شیردهی و با برگشتن هورمون‌ها به وضعیت عادی فرد می‌تواند انتظار ایجاد تغییراتی را در آنها داشت. البته ممکن است کیست در اطراف نوک سینه قرار داشته باشد که در این صورت مانعی برای مکیدن سینه توسط نوزاد یا عامل درد بیشتر برای مادر خواهد شد. اما باز هم مساله نگران کننده‌ای نیست. چون روش ساده ای برای خالی کردن محتویات کیست سینه توسط پزشک متخصص وجود دارد و درصورتی که مادر مایل باشد، حتی در این شرایط هم می تواند نوزادش را با شیر خودش تغذیه کند.
درمان کیست سینه
بعضی خانم‌ها به محض اینکه از وجود کیست‌ها باخبر شوند، نگران سلامت‌شان می‌شوند؛ اما اگر بعد از انجام سونوگرافی سینه و مشورت با پزشک متخصص فلوشیپ و جراح بیماری‌های پستان از ساده بودن کیست‌ها اطمینان حاصل شده باشد، دیگر جایی برای نگرانی وجود ندارد. کیست‌های ساده هیچ خطری برای سلامت ندارند و اساسا نیازی هم به درمان‌شان نیست و وقتی خطری نیست، پس نباید بی جهت خانم‌های مبتلا خود را درگیر درمان‌های بیهوده و بعضا- خطرناک کنند. گاهی بنا به اصرار بیمار یا تشخیص پزشک برای فرد مبتلا به کیست ساده، ویتامین e تجویز می شود که خاصیت درمانی ندارد و تنها درد را کاهش می‌دهد؛ علاوه بر آن گل مغربی را هم به همین منظور تجویز می‌کنند. اما اگر فرد دردی را به خاطر وجود این کیست‌های سینه احساس نکرد، نیازی به استفاده از این مکمل‌ها وجود ندارد.این دارو‌ها نقشی در بهبود و یا درمان کیست سینه ندارند چون از نظر علمی و آنچه تحقیقات پزشکی نشان داده کیست سینه اساسا درمانی ندارد و فرد مبتلا ممکن است صرفا در طول دوره قاعدگی و یا در طول زندگی خود تا بعد از یاپسگی به این بیماری مبتلا باشد.
می توانم از کیست سینه پیشگیری کنم؟
همانطور که گفتیم، کیست سینه در اثر تغییرات هورمون‌های تخمدان به وجود می آید و از آنجایی که ترشح هورمون‌ها یک اتفاق طبیعی است که نمی‌توان و نباید مانع آن شد، به همین دلیل توصیه می‌شود خانم‌هایی که کیست سینه ندارند سالی یک بار، کسانی که کیست یا فیبروکیستیک دارند، هر شش ماه یک بار و افرادی که سابقه بیشتری در زمینه ابتلا به کیست سینه دارند، هر سه ماه یک بار سونوگرافی انجام دهند. ضمن اینکه لازم است هر کسی ماهی یک بار در منزل خودش سینه‌هایش را معاینه کند و به محض مشاهده تغییرات، برای پیگیری موضوع سراغ متخصص برود. توصیه می‌شود از ۲۰ سالگی به بعد خانم‌ها، یک بار در ماه مقابل آینه سینه‌هایشان را معاینه کنند. روش معاینه به هیچ وجه سخت نیست و هر کسی به تنهایی از عهده انجام آن برمی آید. صرفا قرار است سینه را با دست لمس کنید تا ببینید آیا توده ای احساس می کنید یا خیر.
معاینه کیست سینه توسط خود فرد
معاینه سینه‌ها در خانه کار سختی نیست. برای این کار مقابل آینه بایستید، دست‌های تان را کنار بدن قرار دهید، با دقت نگاه کنید و ببینید آیا هیچ علامت غیرعادی در سینه‌ها مشاهده می‌شود یا نه. از زاویه‌های مختلف نگاه کنید. حالت دست‌های تان را تغییر دهید و باز هر دو سینه را بررسی کنید؛ مثلا دست تان را بالا ببرید.
مرحله بعدی معاینه، لمس کردن است
برای معاینه سینه راست، دست را بلند کنید و پشت سرتان بگذارید سینه را یک دایره در نظر بگیرید. با حرکات دایره ای شکل دست چپ و با فشار خفیفی بافت های سینه را لمس کنید تا به نوک سینه برسید.
این کار را یک بار دیگر با فشار کمی بیشتری انجام دهید. بار سوم با فشار بیشتری بافت‌ها را لمس کنید. از همین روش برای سینه چپ هم استفاده کنید.
زیر بغل را هم معاینه کنید
برای اطمینان بیشتر روی تخت دراز بکشید و معاینه شماره دو را در حالت خوابیده هم انجام دهید. به همان روش قبلی دستی را بلند کنید و با دست مخالف معاینه را تکرار کنید. در مرحله آخر با دست مخالف زیر بغل را هم معاینه کنید. اگر این معاینه را در حمام انجام دهید، راحت تر خواهد بود؛ چراکه آب یا صابون باعث می‌شود بافت ها را بهتر و دقیق تر لمس کنید.
دکتر علی حجت | فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پستان